Meer dan voorheen kan ik relaxed zitten na te denken over mijn leven. Terugkijken en over het verleden mijmeren hoort een beetje bij het leven van een pensionado. Ik realiseer mij dan dat leven vaak een kwestie is van ‘vallen en opstaan’. Minder relaxed zit ik wel eens na te denken over de rest van mijn leven en de onherroepelijke dood. Ik vraag mij af of ik ‘vallen en opstaan’ kan volhouden als ik zó aftakel dat er vooral sprake is van ‘vallen’?

Steeds meer ouderen denken na over euthanasie bij ondraaglijk lijden. Er zijn zelfs hoogbejaarde ouderen die vinden dat als hun leven voltooid is, zij willen kunnen kiezen voor de zelfgekozen dood met het zelfdodingsmiddel X. Deze roep op het recht van zelfbeschikking wordt groter. In de media wordt er veel aandacht aan besteed. Het OM heeft zelfs diverse personen voor de rechter gebracht voor hulp bij zelfdoding door het verstrekken van het Middel X.

Dat we steeds ouder en ouder worden is te danken (of te wijten?) aan ontwikkelingen in de gezondheidszorg wereldwijd. Voor allerlei ernstige ziektes en kwalen ontwikkelen we medicatie en hulpmiddelen. Vanaf ons prenatale stadium tot aan onze dood kunnen we min of meer zelf kiezen om wel of niet ingeënt te worden, een pil te slikken of een bepaalde behandeling te ondergaan. Ik heb bij die vrije keuze nooit zo stil gestaan. Maar nu ik 78 jaar ben en het perspectief van een mogelijke, onherroepelijke aftakeling dichterbij komt, denk ik meer na over die vrije keuze tot aan het recht op zelfbeschikking.

Op veel straathoeken hangen tegenwoordig defibrillatoren, zodat je een hartaanval zomaar kan overleven. Heel veel ouderen dragen dag en nacht een alarmknopje bij zich, zodat eerste hulp snel ter plaatse kan zijn. Maar er zijn ook ouderen die een plaatje bij zich dragen, waaruit blijkt dat zij bij een hartaanval niet gereanimeerd willen worden. Die wens voelt nog vrij gemakkelijk. Vele malen lastiger is de vraag of ik ooit zou willen overgaan naar euthanasie of willen beschikken over het zelfdodingsmiddel X. Enkele jaren geleden hebben mijn lief en ik een levenstestament opgesteld, waarin enkele van deze wensen ten aanzien van ons levenseinde zijn verwoord. Inmiddels schuift onze mening en wens op naar grotere zeggenschap over hoe wij met ondraaglijk lijden aan het eind van ons leven om willen gaan.

Op Rijksoverheid.nl lees ik onder de kop ‘Gezond en sterk ouder worden’: “Het aantal ouderen in Nederland stijgt de komende jaren. Zij moeten kunnen rekenen op hulp en zorg die past bij hun situatie. En zo lang mogelijk zelf controle hebben en keuzes maken over hun leven.”

De laatste zin zou kunnen luiden: En zo lang mogelijk zelf controle hebben en keuzes maken over hun leven en hun dood….

Hoe lastig en ingewikkeld ook, wat mij betreft zou het zelfbeschikkingsrecht bij ondraaglijk lijden en/of voltooid leven binnen de wet en regelgeving op een uitermate verantwoorde manier mogelijk gemaakt moeten worden.

Het is soms goed je depri gevoel te accepteren. Als je deze vervolgens verwoordt (op papier of in een gesprekje), voel je je snel iets beter. Met die gedachte zit ik vandaag achter mijn computer te werken aan mijn blog.

Het duurt maar voort… Nu al acht maanden lang…. Mondkapje op, mondkapje af, handen wassen tien keer of meer per dag evenals desinfectiepompjes gebruiken, met grote bogen om mensen heen lopen, minimale sociale contacten hebben en vooral geen handen schudden en zoenen….. En dan gaat het ook nog regenen en waaien… Na acht maanden coronacrisis voel ik mij steeds kwetsbaarder worden. Dat komt niet alleen door de permanente focus op Covid-19 algemeen, maar zeker ook door al die aandacht voor de oudere mens. Ik word er onzeker en depri van.

In het begin van de coronacrisis ben ik druk met ons nieuwe appartement. Het is een welkome afleiding tijdens de zogenaamde intellectuele lockdown. Aansluitend in juli, augustus en september is het vaak mooi weer. Ik sluit me een beetje af van de overkill aan coronaberichten. We gaan veel naar ons volkstuintje. En eind van de dag zitten we op ons balkon met een heerlijk glaasje witte wijn.

In de maand juli lijkt het er even op dat het de goede kant op gaat met het virus. Het dagelijks leven lijkt weer normaal te worden. Echt op vakantie gaan is er dit jaar niet bij, maar we gaan wel een paar dagen naar Langweer en naar Ouddorp. Zo is het goed uit te houden. Helaas gaat het toch weer de verkeerde kant op. De regels worden wederom aangescherpt. Tot overmaat van ramp wordt het herfstig weer met wind en regen.

Voor het eerst in jaren zit ik vol ongeduld te wachten op de jaarlijkse griepprik. Ik hoop dat deze prik een beetje tegen het COVID 19 virus helpt. Dat zou mooi meegenomen zijn. Volgens mij heb ik vorig jaar deze griepprik ergens begin oktober gekregen. Nu is het al eind oktober en heb ik nog niets gehoord. Zijn er wel genoeg griepvaccins voorradig? Onzeker geworden bel ik de assistent van mijn huisarts. Zij meldt mij dat de uitnodiging er aan komt. Dan eindelijk vallen er twee brieven van mijn huisarts in de bus. De eerste is een uitnodiging voor de prik tegen pneumokokken, waarmee je vijf jaar lang extra beschermd bent tegen longontsteking. Deze geldt voor mensen tussen de 73 en 79 jaar. De tweede brief is een uitnodiging voor de griepprik voor mensen vanaf 60 jaar. Dit alles op zaterdag 7 november. Eerlijk gezegd kan ik haast niet wachten.

Bijzonder is dat de komende inentingen een positieve boost geven aan mijn depri stemming. Tegelijk realiseer ik mij dat ik dankbaar mag zijn. Ik moet niet zeuren. Ik voel me gezond en ben heel gelukkig samen met mijn lief. Om een beetje energie te krijgen nu we veel binnen zitten, zijn we plannen aan het maken voor volgend jaar. Verre reizen vakanties met veel genieten vooraf, tijdens en na de reis kunnen we voorlopig wel vergeten. Hoe gaat ons pensionado leven er überhaupt de eerstkomende jaren uitzien, nu niet meer alles kan en mag?

Ik merk de laatste tijd, dat ik bij het plannen maken, af en toe bepaalde principes aan de kant schuif. Zo heb ik altijd onder het motto ‘rust roest’ gezegd: blijf fietsen op een gewone fiets, blijf trappen lopen, zoek uitdagingen op, ga niet op in de grijze massa. Sinds vorig jaar heb ik een e-bike en dit jaar zijn we verhuisd naar een appartement. Ik heb zelfs een trekhaak onder mijn Alfa laten zeten, zodat we de fietsen mee kunnen nemen. En afgelopen week hebben we zowaar een chaletje/stacaravan besteld, dat in Langweer komt te staan…..

Stereotieper pensionado zijn kan haast niet: appartement, volkstuintje, camping. Het kan me weinig schelen. Ik ben blij met mijn 74 jaar en ik hoop samen met mijn lief nog lang gezond pensionado te zijn!

Er valt erg veel te zeggen over het coronavirus zelf en de maatregelen die genomen worden om het beheersbaar te houden en onder controle te krijgen. In dit blog wil ik inzoomen op de situatie in veel verpleeg- en verzorgingshuizen.

De laatste dagen verschijnen er steeds meer berichten dat het aantal coronadoden en coronabesmette personen in onze zorginstellingen enorm stijgt. Overigens, zo lees ik in de krant, doet deze situatie in zorginstellingen zich voor in heel Europa. Door de maatregel dat er geen bezoek meer mag komen, tenzij iemand terminaal is, zijn deze plekken al enkele weken geheel van de buitenwereld afgesloten. De aldaar verblijvende kwetsbare ouderen, de meesten op hoge leeftijd, moeten het wat betreft hun contact met partner, kinderen en vrienden doen met skypen, zoomen, appen of op een gehuurde hoogwerker voor het raam verschijnen. De maatregel als zodanig is rationeel goed te verklaren, wetende dat het virus juist dodelijk toe lijkt te slaan bij kwetsbare ouderen. Daarbij komt dat in dergelijke instellingen de medewerkers eveneens een gemakkelijk doelwit voor dit gemene virus vormen. Dus alle hens aan dek!

Wat we echter al lang weten is dat er in veel zorginstellingen regelmatig personeelskrapte bestaat. Wat we ook al lang weten is dat zorgmedewerkers hun stinkende best doen en echt met hun hart zorg verlenen. De werkdruk is al jaren enorm hoog. Daar komt nu nog eens deze bizarre coronacrisis boven op. Op veel plekken worden niet alleen ouderen ziek, maar ook medewerkers. Zij moeten bij koorts en verkoudheid afhaken en vervolgens komen er invalkrachten. Ga er maar aan staan!

Los van deze problemen, denk ik dat we ons onvoldoende hebben gerealiseerd dat veel instellingen absoluut niet zijn toegerust om zoiets als de coronacrisis te managen. Men heeft zich aanvankelijk vooral gefocussed op maatregelen in het  sociale domein. Overigens is dat domein van groot belang, zeker bij deze kwetsbare ouderen. Maar al die specialistische zorg rond corona vraagt om expliciete verpleegkundige deskundigheid. Er lopen over het algemeen weinig verpleegkundigen rond in de zorginstellingen. De meeste medewerkers zijn opgeleid tot helpende of verzorgende, en gericht op ondersteuning van een zeer diverse groep kwetsbare ouderen. Ik vraag mij ook af of er veel managers zijn met een verpleegkundige achtergrond. Deze kerndiscipline kent bijvoorbeeld wel de thuiszorgorganisatie Buurtzorg. Zij werkt met kleine teams, bestaande uit (wijk)verpleegkundigen en wijkziekenverzorgenden. 

Ik wil niemand iets verwijten. Veel belangrijker is snelle actie richting verpleeg- en zorginstellingen, die hulp nodig hebben. We moeten er voor zorgen dat er met grote spoed extra deskundigheid in die zorginstellingen komt. En natuurlijk moeten we zorgen voor de juiste beschermde kleding, mondmaskers en dergelijke meer. Extra aandacht vraagt ook de communicatie, zowel over de genomen maatregelen in de instelling als over de leefsituatie van iedere bewoner afzonderlijk. Voor de bewoners en hun geliefden vraagt de huidige extreme vorm van social distance heel, heel veel. Daarom is het extra belangrijk om er op te kunnen vertrouwen dat er alles voor je geliefde gedaan wordt wat mogelijk is.

Laten we nu de energie in deze maatregelen stoppen en pas later, als we het virus onder controle hebben, rustig evalueren wat er allemaal is gebeurd.