De serenade aan het bruidspaar ‘If I had you’

De afgelopen weken hebben mijn lief en ik in een heerlijke roes van geluk vertoefd. Het ultieme geluksgevoel ervaren we op vrijdagavond als we met familie en vrienden ons 45-jarig huwelijk vieren. Voor ons is het klip en klaar dat je niet alleen met z’n tweeën optrekt in het leven, maar dat samen doet met mensen die je dierbaar zijn en die dichtbij je staan. Het leven is een trektocht vol vreugde en verdriet. Soms is het hard werken om de liefde te behouden. Dat alles hebben we willen delen op deze avond. En wat is het een fantastische avond geweest! We hebben enorm genoten van onze kinderen en kleinkind, van onze familie en vrienden, van de intieme sfeer, de bijzondere verhalen, de muziek en het heerlijke diner. 

Nog nagenietend tijdens het weekend zien en horen we zondagavond op de TV de Belgische psychiater en hoogleraar Dirk de Wachter. Hij vertelt over de huidige consumptiemaatschappij. In België en Nederland leven we in het meest welvarende deel van de wereld en tegelijkertijd hebben we de meeste psychiaters per hoofd van de bevolking. Mensen zijn op zoek naar vreugde, plezier en geluk, maar willen daarin snel bevredigd worden. We beseffen nauwelijks meer dat vreugde niet kan zonder verdriet en dat verlangen naar iets juist waardevol is. Houd het klein en dichtbij jezelf. Hij haalt de filosoof Levinas erbij waar ik een fan van ben. We bestaan bij de gratie van de ander. Richten we ons op de behoeften van de ander of vooral op die van onszelf? In dat geval laat de liefde de ander de vrije keus om die liefde te beantwoorden of niet. Dit soort liefde vraagt offers en hard werken voor hen die daarnaar streven.

In deze tijd van individualisering dreigt alles inclusief de liefde onderdeel te worden van de consumptiemaatschappij. Voor mijn lief en mij is dit populair gezegd ‘kat in het bakkie’. We verzetten ons tegen deze verregaande individualisering en zoeken binnen onze mogelijkheden naar verbinding en sociale cohesie. Ik denk dat ons tweejarig verblijf in Kenya (1981) daar een essentiële rol in heeft gespeeld. Niet alleen waren we meer op elkaar aangewezen, ook het Afrikaanse leven hebben we toen heel basaal ervaren: familie, wonen, werken en eten doe je met elkaar. Het leven is niet abstract, niet gericht op grote reizen en alleen maar genieten. En je geeft het leven letterlijk door. Als Kenianen horen dat we al jaren getrouwd zijn en nog geen kinderen hebben, zeggen ze: ‘Keep on trying, God will bless you’. Zij begrijpen niet waarom wij dat (nog) niet willen…… Bij terugkomst in Nederland is mijn lief in verwachting van onze dochter.

Zo terugdenkend aan 45 jaar samenzijn wordt voor ons steeds duidelijker dat de zin van het leven dichterbij je eigen bestaan ligt dan je aanvankelijk denkt. Bij zingeving gaat het niet alleen om jezelf. Als je kinderen en kleinkinderen hebt, voel je sowieso al van nature dat je leven volledig gekoppeld is aan dat van hen. Met familie en vrienden hoop je goed contact te kunnen houden. Natuurlijk om te genieten van elkaar, maar altijd in het besef dat er een moment van mantelzorg kan komen

Joggend afval rapen in Utrecht, voorbeeld groen burgerinitiatief

En als het je directe leefomgeving aangaat, ook dan ligt zingeving om de hoek! Mijn lief is onlangs gestopt met (betaald) werken en nu doen we met veel plezier en enthousiasme nieuwe ervaringen op in onze buurt. Samen met buurtbewoners papier prikken, ontmoetingsbijeenkomsten organiseren, een huiskamer openen, de wijk verder vergroenen. We ontdekken dat deze simpele buurtinitiatieven leiden tot herontdekking van solidariteit.

Kleine dingen in het leven doen er toe. Er ontstaat weer van onderop eigenaarschap in relatie tot je buurt, je stad, je land, je wereld. Dat is samen leven!

Het is meer dan duidelijk dat ik met mijn blog fulltimepensionado.net op missie ben, niet alleen voor mijzelf maar voor iedereen die mee wil doen. Het doel is simpel: ieder mens dus ook de 65/70 plusser wil er toe doen. Onze samenleving is echter nog niet goed ingericht op de bijna drie miljoen ouderen. Kort door de bocht gezegd: er is vooral aandacht voor aftakeling en zorg al dan niet in combinatie met wonen.

Mijn missie is aandacht en actie genereren voor groei tot op hoge leeftijd. Dat dit mogelijk is toont wetenschappelijk onderzoek aan (o.a. Baltes, 1999, The Berlin Aging Study, Aging from 70 to 100). De meeste ouderen willen en kunnen binnen hun mogelijkheden maximaal volwaardig en gelijkwaardig mee blijven doen. De vraag is hoe individuele ouderen voor zichzelf een zo goed en prettig mogelijk leven kunnen realiseren, een leven waarin zij ervaren er toe te doen. Zeker zo belangrijk is de vraag welke voorwaarden vanuit de samenleving inclusief de overheden daarvoor gewenst zijn en welke noodzakelijk.

Kort geleden krijg ik van een goede vriend, die vijfenzestig wordt, een uitnodiging voor een feestje. Het feestje vind plaats in een soort bruine kroeg. Voor de jaren 70-muziek zorgt een disc-jockey en deze wordt afgewisseld door een band, die covers speelt van The Band. Zijn persoonlijke missie is ‘blij ouder worden’ en dat wil hij graag vieren en delen met familieleden en vrienden die hem dierbaar zijn.

De feestruimte is verre van senior proof, wat dat dan ook precies moge inhouden. Er zijn op- en afstapjes op de ruwe betonnen vloer en het is een beetje donker. De ouderen die slecht ter been zijn en slecht kunnen zien moeten zich extra inspannen om zich in de ruimte enigszins op hun gemak te voelen. Rollators en gehoorapparaten zijn in deze ambiance niet goed bruikbaar. De toiletten doen denken aan een naturisten camping. Het is boeiend om te zien hoe jong en oud dit feestje van de 65-jarige ervaren. Sommige babyboomers staan vol energie en met veel plezier te dansen. Anderen proberen ondanks de harde muziek aan de sta-tafels een gesprek te voeren.

De ruimte, de sfeer en alles doet mij terugdenken aan de tijd (1968-1972) dat ik met vrienden ging stappen in bruine kroegen als de Kameleon, De Buik en De Beer in Arnhem. Ik was een zeer blije adolescent, die de hele wereld aan kon. Daarom is het extra leuk om als tweeënzeventig jarige weer eens op een feestje, die nostalgische gevoelens terug te halen. Tegelijkertijd is interessant om te zien of en hoe oudere mede feestgangers met die fysieke senior ongemakken omgaan. Mij belemmert het (nog) niet om te genieten, integendeel. Ik weet dat mijn vriend dat zelf zo wil vieren. Hij daagt deze avond zijn dierbaren uit het positieve beeld van blij ouder worden met hem te delen. De ouderen die enig fysiek ongemak ervaren, spoort hij aan om een rustig plekje te zoeken, waar je lekker kunt zitten. Mooi om te zien en te horen in zijn speech is, hoe hij geniet van de ambiance en van de vele lieve mensen in zijn leven. Hij vertelt hoe belangrijk een goed en warm sociaal netwerk voor hem is. Aan het slot zingen we allemaal luidkeels ‘lang zal hij leven…’

Leven is samen leven. Leven betekent groeien en mee kunnen blijven doen. In de levensfase van ouder worden vallen vaak grote delen van het sociale netwerk weg. Dat maakt mee blijven doen lastiger. Warme contacten zijn de levensadem van de mens. Het hebben van die contacten, het koesteren ervan en indien nodig op zoek te gaan naar nieuwe warme contacten, is een voorwaarde om blij ouder te worden. Daar zullen we in onze geïndividualiseerde samenleving met elkaar veel extra energie in moeten stoppen.

Van dit feestje krijg ik in ieder geval een blije opknapper…. ‘Lang mogen we leven!’

Mijn laatste blog is alweer ruim drie weken geleden. Ik ben druk met andere zaken voor de buurt en de stad. Ik kan dat nu eenmaal niet laten, ook niet om er telkens een blog over te schrijven. Samen Leven heeft mij altijd bezig gehouden.

In mijn perspectief van ouder worden is het adagium dat ik ‘ER TOE WIL DOEN’. Sterker nog, ik denk dat heel veel 65 plussers dat willen. Wat ik ook vind is dat de samenleving baat kan hebben bij de enorme kennis en ervaring van ouderen op allerlei gebieden. Nu wordt er feitelijk weinig tot niets verwacht van de bijna drie miljoen ouderen in Nederland. In ons maatschappelijk systeem zijn er nauwelijks positieve, externe prikkels om dat human capital van 65 plussers te activeren en te benutten.

Vanaf het moment dat ik niet meer dagelijks opgeslokt word door mijn werk, krijgt mijn directe leefomgeving automatisch meer aandacht. Mij valt op dat er weinig (zichtbare) sociale contacten zijn tussen bewoners in mijn wijk. Samenleven anno 2019 in een Rotterdamse wijk is lastig, want de hele wereld lijkt er te wonen. Sommige mensen hebben de neiging vooral ‘ons kent ons’ te zoeken en te koesteren. Maar ieder mens is uiteindelijk op zoek naar een veilige plek om te wonen en daar is – hoe dan ook – verbinding voor nodig. De buurt, de wijk is één van die plekken waar ik ‘er toe kan doen’ als het gaat om verbinding. Die uitdaging geldt voor iedere burger en dus ook voor al die mede-pensionado’s, die de behoefte voelen om zich ergens in onze samenleving ten nutte te maken. Natuurlijk zoek je uitdagingen die het beste bij jou passen en waar je het meest ervaren in bent. Ik denk dat er voor ieder wat wils is.

Mijn ervaring ligt o.a. in het samenbrengen van mensen en iets organiseren. In 2018 hebben we met een groepje enthousiaste bewoners in onze wijk Struisenburg vier keer een ontmoetingsavond georganiseerd, inclusief een buurtkerstborrel onder de noemer Buurten aan de Maas. Binnen dat groepje zitten mensen met allerlei kwaliteiten en interesses. Iemand ontwerpt zeer professioneel een flyer. Een ander zorgt voor het verspreiden daarvan. Weer een ander zorgt voor de versiering van de zaal. We maken gebruik van een gebouw in onze wijk: Podium aan de Maas. In de jaren zestig is dit gebouw opgericht en geschonken aan de stad Rotterdam door de Duitse jongerenbeweging Aktion Sühnezeichen Friedensdienste. Dit gebouw, mede ontworpen door de beroemde architect Rietveld, is een soort levend monument ter nagedachtenis aan het bombardement in de 2e W.O.. De Stichting die dit gebouw exploiteert, heeft zich eerder nooit zo direct bezig gehouden met de wijk er omheen.

Sinds deze ontmoetingsbijeenkomsten voor de buurt, is deze Stichting zich extra bewust geworden van de oorspronkelijke doelstelling om een ‘levend’ monument te zijn voor de stad Rotterdam. Kort geleden hebben zij ruimte aangeboden voor een zogenaamde Huiskamer. Vanaf 8 mei starten we met een paar vrijwilligers iedere woensdag een Huiskamer. Wijkbewoners zijn daar welkom voor een bakkie en een praatje. En er zijn al nieuwe plannen: in juni een BuurtBarbeque, in september een Infomarkt en om meer groen rond het gebouw te krijgen willen zij samen met buurtbewoners een tuintje achter het gebouw realiseren.  

materiaal voor de knijpploeg

En dat de wijk in relatief korte tijd begint te leven bewijst ons laatste wijksuccesje: ‘de knijpploeg’. Sinds drie weken is een groepje van ruim vijftien zeer enthousiaste wijkbewoners wekelijks actief om papier en andere troep van de straten weg te halen met een soort knijper. Er wordt niet gezeurd van ‘dat moet de gemeente maar doen’. Gewoon je eigen verantwoordelijkheid nemen en samen je straatjes letterlijk schoon vegen. Elke week melden zich nieuwe wijkbewoners aan!

Het is mooi om te zien en te horen dat wijkbewoners trots willen zijn op hun wijk en daar een steentje aan bij willen dragen.

.