Op ons 45 jarig huwelijksfeest dat wij gevierd hebben met familie en vrienden die ons dierbaar zijn en waar wij mee optrekken in het leven, blijkt de babyboomgeneratie rijkelijk aanwezig. Niet vreemd als je zelf tot die groep behoort. In mijn visie op ouder worden bevindt deze groep zich in de eerste fase van de verkenning van de ouderdom. Zij is redelijk vitaal en gezond en mede daardoor in staat nieuwe vorm en inhoud aan het dagelijkse leven te geven. Ik noem ze de jonge pensionado’s. Op grote schaal zijn zij op zoek naar een hernieuwde invulling van het dagelijkse leven dat wellicht nog 15, 20 jaar of langer kan duren. Deze invulling gaat gepaard met wezenlijke veranderingen op de levensgebieden: lichaam/geest, sociale relaties, materiële situatie, arbeid en inspiratie. Nog meer dan voorheen staat voor de jonge pensionado de zingevingsvraag ‘ doe ik er nog toe?’ centraal. Zin geven aan je leven is een procesmatig gebeuren, waarbij je betekenis en waarde toekent aan het eigen leven in zijn totaliteit of aan aspecten van het eigen leven. Steeds duidelijker wordt dat zin geven alleen tot stand kan komen in interactie met je omgeving.

Er zijn grote verschillen hoe jonge pensionado’s hun dagelijkse leven voortzetten. Als ik kijk naar de babyboomers op mijn 45-jarig huwelijksfeestje valt op dat velen van hen in deze beginnende fase van de ouderdom hun kennis en ervaring blijven inzetten in de samenleving. De randvoorwaarden om wat van deze levensfase te maken in ons welvarende Nederland zijn behoorlijk goed. Sommigen blijven werken omdat ze daarvoor erg gemotiveerd zijn of omdat er behoefte is aan extra inkomsten. Anderen doen vrijwilligerswerk en vinden daarin een zinvolle tijdsbesteding. Dan zijn er die al een hobby en/of sport, zoals tuinieren of golfen hebben. Eindelijk kunnen zij daar veel tijd en energie in stoppen. Weer anderen zijn zo zelfsturend en avontuurlijk dat zij iets totaal nieuws gaan uitproberen. Dat varieert van wonen in Italië tot het volgen van cursussen of een opleiding. Veel jonge pensionado’s die voorheen vooral inspiratie uit het werk haalden, zoeken nu andere inspiratiebronnen. Belangrijker dan ooit bij deze activiteiten zijn de sociale contacten. Je wilt zelf kiezen met wie je iets doet. 

Op enig moment echter zullen wij jonge pensionado’s af zijn en definitief toetreden tot het gilde van de hoogbejaarden. Geen idee wanneer. Ik voel mij als drieënzeventig jarige nog redelijk vitaal en gezond. Maar ik ben mij er van bewust dat ik zo maar in proces van zware achteruitgang terecht kan komen. De risicofactoren bij het ouder worden op sociaal/maatschappelijk, fysiek en psychisch gebied  zijn groot en divers. Je bereikt dan een wezenlijk andere fase in de ouderdom. Je wordt kwetsbaar. Je hebt steeds meer ondersteuning van anderen nodig. Het zal lastiger worden om zelf sturing te geven aan je dagelijkse leven. De wereld om je heen wordt letterlijk kleiner. Ouderen in die situatie zullen, als ze daartoe geestelijk in staat zijn, de vraag stellen: ‘Vind ik mijn leven nog de moeite waard?’ 

Dan is er een grote groep jonge pensionado’s die eenmaal gestopt met werken, absoluut niet weet wat ze nu moet gaan doen. Over het algemeen is deze groep minder zelfsturend en meer afwachtend. In deze fase van het leven is stilstand per definitie snelle achteruitgang. In onze geïndividualiseerde samenleving komen zij in relatief korte tijd achter de geraniums terecht, vereenzamen en worden depressief. 

Ik pleit er voor dat jonge pensionado’s samen optrekken rond het thema ‘de kunst van het ouder worden’. Blijf vitaal en houd elkaar uit het sociaal isolement. Doe dat door met elkaar de gemeenschapszin nieuw leven in te blazen rondom de plekken waar je woont. In mijn wijkje Struisenburg organiseren wij al zo’n twee jaar ontmoetingsbijeenkomsten voor buurtbewoners, houden wekelijks een huiskamer, prikken papier en afval van de straat, doen een actie tegen luchtvervuiling en zetten een boekenkastje voor de deur.

Simpel toch?