Eerlijk gezegd word ik de laatste week behoorlijk kriegel van al dat gezeur over Kerst in coronatijd. Hoeveel mensen mag je uitnodigen thuis? Gaan de restaurants open of niet? Journaals openen er mee, praatprogramma’s kletsen er eindeloos over met ‘deskundigen’ en tussendoor horen we hoe dé Nederlander er over denkt. Ondertussen blijven de besmettingsgraden hoog.

Tegelijkertijd ga ik zelf meer twijfelen over wat nu wel een goede maatregel is. Het lijkt er op dat hoe meer je weet, hoe groter de verwarring wordt. Het lijkt ook wel: hoe groter de verwarring, hoe meer risico je gaat nemen. We zijn in Nederland in de fase van het risico-nemen gekomen. Nu veel opties om samen te komen worden verboden, gaan we op zoek naar plekken waar je wel mag zijn. En als het op die plekken te druk wordt, gaat niemand weg. Iedereen heeft een reden voor zichzelf bedacht om daar toch te zijn. De Black Friday drukte in Rotterdam laat zien dat veel mensen zich nauwelijks nog zorgen maken. Hetzelfde mechanisme speelt zich af in supermarkten, tuincentra en bouwmarkten.

Dit zo overwegend zal het mij niet verbazen als we de komende Kerst en Oud en Nieuw ook in de thuissituatie meer afwijkingen gaan zien van de door het OMT vastgestelde aantallen. Altijd is er een excuus voor een of twee of vier personen meer: ‘Ik ben net nog negatief getest, dus geen gevaar voor mijn omgeving’ of ‘In januari komt het vaccin al op de markt’.

Tot nu toe ben ik zelf redelijk volgzaam wat betreft de maatregelen, hoewel het mij steeds meer moeite kost. Ik stoor mij aan het gedrag van mensen, die het niet zo nauw nemen. Ik wil niet roomser dan de paus zijn, maar natuurlijk speelt mee dat ik tot de risicogroep behoor.

Waar ik de laatste weken in deze donkere dagen moeite mee heb, is positief blijven denken en doen. Er is dit jaar heel veel op zijn kop komen te staan. Overal op de wereld zijn mensen zwaar de dupe van deze crisis. Onze toekomst lijkt meer dan anders in nevelen gehuld. Kerst en Oud en Nieuw zijn traditioneel de momenten om te reflecteren, te bezinnen en te socialiseren. Ik heb dit coronajaar meer dan anders de behoefte aan deze zingevende bezigheden. En dan gaat het niet alleen om mijn persoonlijke leventje, maar zeker de grote wereld om mij heen.

Mijn lief en ik kunnen dit jaar gewoon Kerst en Oud en Nieuw vieren, zij het met enige restricties. Er is dus persoonlijk niet zoveel aan de hand. Dat is goed om te beseffen. Anders is het voor al die mensen die in financiële nood verkeren door de coronacrisis, werkeloos zijn of dreigen te worden. En wat te denken van de meer dan miljoen mensen, die in ons land in armoede leven (CBS 2019).

Nog heftiger is het op plekken in de wereld als bijvoorbeeld Eritrea. Afgelopen maandag lees ik in Trouw het schrijnende verhaal van de vluchteling Gebrehiwot Gidey. Deze zestig jarige man zit sinds vorige week met zijn gezin in hetzelfde vluchtelingenkamp in Soedan, waar hij dertig jaar geleden!!! samen met zijn vader negen jaar!!! heeft gewoond. Hij staat op de foto bij een grote boom die zijn vader drie decennia geleden heeft gepland. Hoe bijzonder krachtig is zijn uitspraak: ‘Ik heb alles achtergelaten, maar ik heb ook de erfenis van mijn vader gevonden’….

Kijkend naar ons leven prijzen mijn lief en ik ons ongelooflijk gelukkig. We gaan Kerst vieren met kleine groepjes dierbaren, verspreid over drie dagen. Tijdens de kerstmaaltijden zal er zeker gepraat worden over de crisis van dit moment, hoe we daar mee omgaan en hoe de toekomst er uit zal zien. Hopelijk helpen deze kerstgesprekken ons om – ondanks alles – toch positief in het leven te blijven staan.

De laatste jaren is het een groot goed, dat mijn lief en ik jaarlijks een verre, enigszins avontuurlijke reis maken. Zo’n vakantie van drie weken gemiddeld is al bijzonder inspirerend, en daarnaast geeft het ons veel voor- en nagenietmomenten. Je bent er het hele jaar een beetje mee bezig. Natuurlijk beseffen wij dat het een luxe vorm van genieten is. We hebben in onze jeugd nog meegemaakt dat er helemaal geen vakantievieren bij was.

Dit coronajaar wordt ons luxe leventje op alle fronten onder druk gezet, waaronder onze vakantiebehoefte. Het is een van de vele moderne geneugten die ineens wegvalt. Het toerisme over de gehele wereld is zo goed als stil komen te vallen. Economisch, maatschappelijk gezien is het drama in deze sector enorm: lege hotels en restaurants, lege stranden, lege attractieparken, geen vlieg-, bus- en cruiseschepen verkeer, bedrijven gaan failliet en ontelbaar veel mensen raken werkeloos. Corona haalt ons kapitalistisch systeem behoorlijk onderuit.

Wij hadden dit jaar het plan te wachten met het uitzoeken van een verre vakantiereis tot na onze verhuizing. Maar verre reizen zijn nu geen optie, in het vliegtuig stappen doen we liever niet. Simpel met de auto de grens over, brengt ons direct in oranje gekleurde gebieden. En de verwachting is dat dit nog wel even zal duren. Wat overblijft is vakantie vieren in eigen land. De komende herfstvakantie zijn alle huisjesparken vol met Nederlanders, ondanks dat ons land bijna geheel code rood dreigt te krijgen. De vakantiebehoefte van de mens blijkt ongelooflijk groot. .

In deze coronatijd is sowieso niets meer vanzelfsprekend. Dat zijn we niet meer gewend en dat is duidelijk te merken. Veel mensen worden onzeker en angstig. Weer anderen gaan in de verzetshouding en weigeren zich aan te passen aan de nieuwe leefregels. Wat mijzelf betreft, wil ik graag proberen zelf de regie te voeren en mij niet te laten leiden door zaken waar ik weinig invloed op heb. Mijn strategie in situaties waarin mijn ‘normale’ leven stevig onder druk komt te staan, is zoeken naar eerdere bijzondere levenservaringen klein of groot. Deze ervaringsmomenten zijn voor mij ankerpunten waar ik vervolgens energie uit put in de huidige situatie.

In deze coronatijd zijn de herinnering aan mijn ouders zo’n ankerpunt. Zij hebben zowel de crisis in de jaren dertig van de vorige eeuw als de oorlogsjaren meegemaakt. Deze extreem angstige en verwarrende tijden hebben zij met verve doorstaan. Met een rotsvast vertrouwen in een goede toekomst voor hun kinderen hebben zij vervolgens hard meegewerkt aan de opbouw van ons land in de jaren vijftig vorige eeuw.

Onder een geheel andere noemer is een ankerpunt ons tweejarig verblijf in Kenia. Mijn lief en ik ontdekten daar dat het er in het dagelijkse leven vooral aankomt op basale levensbehoeften als wonen, werken en eten. Als dat goed is, ben je in principe een gelukkig mens. Al de rest is bijzaak. Eenmaal terug in Nederland waren we behoorlijk verward over de welvarende, hectische wereld waarin we weer terechtkwamen. We probeerden ons aanvankelijk er tegen te verzetten. Het heeft slechts enkele maanden geduurd en toen zaten we weer in ons ‘welvarende’ levensritme.

Dit jaar, voor het eerst in ons 49 jaar samen-zijn, moeten mijn lief en ik allerlei geneugten even loslaten. Gezondheid is het belangrijkste op dit moment. We proberen daarom voorzichtig te leven en dan mis je natuurlijk van alles. Dan denk ik, ach, ik moet niet zeuren. Ik voel mij gezond en gelukkig. Wij wonen in een prachtig appartement, hebben allebei een pensioen en voedsel is er in ons land meer dan ruim voldoende. Alle rest is bijzaak!

En wat vakantie vieren betreft, hebben we een trekhaak onder de Alfa laten zetten (iets dat ik voorheen nooit wilde) en een fietsrek gekocht. Zo kunnen we als rechtgeaarde, gepensioneerde Nederlanders met onze e-bikes er op uittrekken in eigen land.

Nooit gedacht overigens dat wij aan dit stereotype gedrag zouden meedoen!

Het gesprek ‘Waartoe zijn we op aarde’ tijdens het kerstdiner met vrienden heeft een mooi vervolg gekregen. Afgelopen week komen vrienden ons een goed nieuwjaar wensen. Zij hebben als presentje het boek van Fokke Obbema bij zich: ‘De zin van het leven, gesprekken over de essentie van ons bestaan.’

Hoe zwaar de vraag feitelijk is, hoe licht en prettig is het om sommige van deze verhalen te lezen. Zo zegt de schrijver A.L. Snijder: ‘Ik houd ontzettend veel van onbenullige dingen doen. Gewone bezigheden waar geen prestatie achter zit en die geen status hebben. Dat is voor mij de essentie van het bestaan. Ik ben helemaal niet van het stellen van grote doelen, dat vind ik een onaantrekkelijke manier van leven.’ Hij verwijst naar Epicurus, Grieks filosoof, vierde eeuw voor Christus, die als hoogste doel een rustig en gelukkig leven wilde leiden door zijn tijd vooral door te brengen met goede vrienden.

Ik word hier gelukkig van. Na mijn werkende bestaan ben ik nu in mijn derde levensfase zoekende naar nieuwe daginvulling. Ik heb altijd geweten dat ik geen hobby-knutselaar ben, maar vooral een mensen-mens. Voor mij zijn contacten met andere mensen een hobby. Ik richt mij allereerst op mijn familie en vrienden. Ik merk dat deze wanneer zij zelf in deze derde levensfase komen, eveneens meer behoefte hebben aan persoonlijk contact. Dat kan samen eten of fietsen zijn, naar een voorstelling gaan, een museum bezoeken of gewoon een bakkie doen en gezellig kletsen over van alles en nog wat…. gewone onbenullige dingen doen….

Al gauw na mijn pensionering word ik actief in mijn directe leefomgeving. Je bent meer thuis overdag en in plaats van alleen je eigen buren, zie je meer en meer andere mede wijkbewoners. Het begint met goedendag zeggen, later gevolgd door een praatje. Van het één komt het ander. Ik ben mijn boekenkast aan het opruimen en zet nu – als het droog is – een bak met boeken op het tafeltje voor ons huis met een briefje: ‘Meenemen mag, ruilen ook.’

Afgelopen jaar 2019 zijn we met enkele wijkbewoners een huiskamer-in-de-wijk gestart. Met een subsidie van de Gebiedscommissie kunnen wij een ruimte in een gebouw bij ons in de wijk huren inclusief koffie en thee. Elke woensdagmorgen kunnen wijkbewoners hier even binnenlopen om elkaar te ontmoeten en een gezellig praatje maken. En er is sprake van een zwaan kleef aan effect: sinds een half jaar hebben we in de wijk een knijpploeg, die elke week een uurtje vuil prikt en de overvolle containers in de gaten houdt. In een heus app-groep worden regelmatig allerlei ervaringen en gewone alledaagse onbenullige dingen uitgewisseld…..  

Mijn mensen-mens hobby gaat ook op als mijn lief en ik een verre buitenlandse vakantiereis maken. Omdat wij meestal een individuele reizen boeken, ontmoeten we gemakkelijker ‘gewone’ mensen in die landen. Twee jaar geleden bijvoorbeeld hebben we Iran bezocht en tijdens de contacten met de Iraanse chauffeurs en gidsen hebben we veel gesproken over de feitelijke situatie in hun land. Deze gesprekken gaan indirect over de onbenullige dingen des levens. Men snakt er naar! Maar er is sprake van een dictatuur met extreme onderdrukking als het gaat om het persoonlijke leven van ieder individu. Van onze gesprekspartners wil niemand oorlog, maar wel hoopt men op een omwenteling, een revolutie zonder geweld. De ‘gewone’ mens wil geen grote daden en doelen, zoals machthebbers vaak stellen. Men wil gewone onbenullige dingen doen…… Simpelweg een rustig, vredig en gelukkig leven leiden en hopen op een goede toekomst voor hun kinderen, 

Ik prijs mij zeer gelukkig in een land te wonen waar ik in vrede en welvaart samen met familie en vrienden …….gewone onbenullige dagelijkse bezigheden mag hebben.