In Rotterdam zal rond 2035 ruim één vijfde van de bevolking 65 plus zijn, zo lees ik in de Samenwerkingsagenda Rotterdam ‘Ouder en Wijzer’, een beleidsnotitie van december 2018. Een groeiend aantal mensen blijft langer gezond en vitaal en zal dus op de een of andere manier actief betrokken willen zijn bij de stad. De grootste stijging vindt plaats onder de 75 plussers, die grotere kans op gezondheidsproblemen hebben. Rotterdam wil goed voorbereid zijn op deze veranderende bevolkingssamenstelling en daarom (citaat): ‘Samen met ouderen aan de slag gaan op vier pijlers: Vitaal, Er toe doen, Wonen en Woonomgeving, Zorg en Ondersteuning.’

Onlangs ben ik als lid van het Afterworknet samen met anderen uitgenodigd om met wethouder Sven de Langen te praten over deze nota. Vanuit de Afterworknetvisie wordt aandacht gevraagd voor het feit dat er steeds meer ouderen zijn die graag onder bepaalde voorwaarden door willen werken na het pensioen.

In zijn algemeenheid wil, naar mijn idee, ieder mens dus ook de oudere, er toe (blijven) doen en actief deel uitmaken van de samenleving. In de derde levensfase kan de oudere helemaal zelf kiezen hoe, wat, wanneer, hoe lang je iets doet. Daarvoor is een kansrijke omgeving, die meer mogelijkheden biedt dan bijvoorbeeld vrijwilligerswerk of mantelzorg noodzakelijk. Het wordt dan ook tijd voor een goede, eigentijdse support en ondersteuning op dit punt vanuit de samenleving.

Een van de aanwezigen van de FNV haakt hierop in met het noemen van de term Gilde. Tijdens de Middeleeuwen en nog lang daarna wordt in een Gilde vakkennis en ervaring uitgewisseld via de route leerling-gezel-meester. De meester is na een langlopend proces en het maken van een meesterproef uiteindelijk de hoogste vakman in rang. Maar die tijd is anno 2019 voorbij. Kort door de bocht gezegd: ‘De oudere in het bedrijf kan het niet meer bijbenen’, aldus deze spreker.

We zien inderdaad op heel veel plekken expliciete vakkennis snel verouderen en ingeruild worden voor weer nieuwe kennis of zelfs robotisering of kunstmatige intelligentie. De cyclus leerling-gezel-meester gebaseerd op de typische vakkennis binnen een bedrijf heeft een veel snellere doorlooptijd dan voorheen. Er zullen tegenwoordig in organisaties en bedrijven veel ‘jonge’ meesters zijn in de termen van de Gilde. Echter, er bestaat meer dan alleen vakkennis waarop je competenties ontwikkelt. Uit onderzoek (Baltes) weten we dat de mens ook competenties ontwikkelt door ervaringskennis of tacit knowlegde. Gedurende de tweede levenshelft gaan mensen meer en meer handelen op basis van hun ervaringskennis. Anders gezegd: de ‘oude’meester heeft geleerd in en van het leven door te doen, heeft zichzelf daardoor beter leren kennen en is er wijzer van geworden door deze competenties te blijven ontwikkelen.

Elk bedrijf/organisatie, maar ook de samenleving heeft groot belang bij een goede mix en samenhang/werking tussen generaties oftewel tussen ‘jonge’ meesters en ‘oude’ meesters. De ‘oude’ meester met goed ontwikkelde ervaringskennis heeft aandacht voor zelfreflectie, voor de eigen en andermans verantwoordelijkheden, voor het erkennen van het principe ‘van fouten kun je leren’ en is in staat complexe relaties beter te doorzien en te begrijpen.

Kijkend door deze intergenerationele bril van de Gilde zie ik in onze Rotterdamse samenleving mooie kansen voor die groeiende groep ‘oude’ meesters. We moeten daarvoor wel de ouderenwereld met al haar belangenbehartigers uit hun comfortzone halen en flink opschudden. Anders geformuleerd: we zouden niet alleen, zoals wethouder Sven de Langen (33 jaar jong!) zegt ‘ ouderen op het schild moeten heffen van Ouder en Wijzer’, maar tegelijk de jongere generaties.

Ik pleit voor een Rotterdamse start-up waarin ‘jonge meesters’ en ‘oude meesters’ gezamenlijk onder het motto ‘niet lullen maar poetsen’  aan de gang gaan met de vier pijlers: Vitaal, Er toe Doen, Wonen en Woonomgeving, Zorg en Ondersteuning. Zo zorgen we er samen voor dat onze prachtige, dynamische stad sociaal, maatschappelijke en economisch maximaal aantrekkelijk blijft voor al haar inwoners.