Als pensionado, zo merk ik, gaat mijn aandacht meer en meer uit naar mijn directe leefomgeving en dan vooral mijn eigen buurtje. Het is leuk om vanuit de gedachte ‘verbeter de wereld, begin bij jezelf’ op jouw manier en met jouw ervaringen iets actiefs te doen in de buurt. Kortgeleden heb ik op het tafeltje aan de voorkant van ons huis een zogeheten minibieb geplaatst, een kastje met gratis boeken. Ik heb deze kastjes al op meer plekken in andere buurten gezien en dacht telkens ‘dat is leuk voor ons buurtje’. Deze gedachte wordt concreet als mijn lief de boekenkast aan het opschonen is. Ook zij heeft, sinds ze twee dagen per week werkt, meer tijd en aandacht gekregen voor haar directe leefomgeving, in dit geval ons huis. Zij is aan het opruimen geslagen. Het resultaat is dat er tientallen boeken teveel zijn. Wat doe je daar mee? De papiercontainer is zonde, de kringloopwinkel is een goede optie, en dan denk ik ineens aan de minibieb.

In mijn kantoortje staat al heel lang een uit sloophout getimmerd kastje. met daarop een Keniaanse houten pop. Toen wij in 1983 uit Kenya terugkwamen naar Nederland moest ook onze poes mee terug. George, de Keniaanse conciërge van de Nederlandse School, waar ik directeur van was, heeft toen een poezenkastje getimmerd. Op de buitenkant van dit kastje had hij geschreven ‘kali sana’. Dat betekent ‘erg gevaarlijk’ en normaal zeg je dat van een leeuw. Veel Kenianen waren een beetje bang van onze poes. Omdat het een zwarte poes was, dachten zij dat het ongeluk bracht. Tot mijn grote verbazing bleken ook de twee grote herdershonden, die onze compound bewaakten, bang voor haar. Als ze te eten kregen, was black poesie er altijd als eerste bij en wachtten de honden op een afstandje totdat zij uitgegeten was.

In dat kastje is 35 jaar geleden onze poes teruggevlogen met de KLM van Nairobi naar Nederland. Ik bedenk me dat dit kastje geschikt is voor een tweede leven als minibieb en dus vul ik het met de overgebleven boeken, die zo ook een tweede leven krijgen. Overdag bij droog weer zet ik dit kastje buiten. Zo werkt het nu al weer enkele weken en ik merk dat er gebruik van gemaakt wordt. Van enkele buurtbewoners krijg ik leuke reacties. Nu is het eigenlijk de bedoeling dat de minibieb een beetje interactief werkt. Sommige mensen nemen simpelweg een boek mee en dat is prima. Maar je kunt ook een boek meenemen en er een ander boek voor terugleggen. Of je legt er alleen een boek in. Door deze ruilhandel komen er telkens nieuwe boeken en gaat het principe werken als in een echte bibliotheek. Zo kun je het hele jaar door gratis boeken lezen.

Deze minibieb doet mij terugdenken aan de jaren vijftig van de vorige eeuw. Ik groei als kind op in de Arnhemse wijk Alteveer. Zoals overal in die tijd heeft elke wijk zijn eigen winkelpleintje met een kruidenier, een groenteboer, een drogist, een kantoorboekhandel, een slagerij, een bakkerswinkel en een fietsenmaker. Bij de kantoor-boekhandel Noppes (de winkel op de foto uit 1950 met uitgeklapte markiezen) kun je op naam boeken lenen voor een dubbeltje of zo. Het is gewoon business. Deze boeken hebben altijd een harde omslag, welke vervolgens keurig met bruin papier gekaft zijn. Op de rugzijde staat de titel en het genre en de leeftijd voor de lezer. Voorin is een wit papiertje geplakt waarop de datumstempel gezet wordt als je het boek leent. Ik heb daar toen veel boeken uit de serie Arendsoog en Pim Pandoer geleend. In de jaren zeventig stopt de boekhandel er mee. Ik heb er toen nog een aantal als souvenir gekocht, maar weet nu niet meer waar ze zijn.