Ik weet het nog goed, tweeëndertig jaar. Ik had een leuke vaste baan en ik dacht: “Wil ik al die vastigheid in het leven tot aan mijn pensioen?’ Samen met mijn lief hebben we toen twee jaar in Kenia gewoond en gewerkt. Nu als fulltime pensionado heb ik weer de kriebels: ‘Hoe leven de mensen in andere delen van de wereld?’ Natuurlijk is ons eigen landje zeer de moeite waard om in rond te reizen, liefst per fiets. Wie weet ga ik dat de komende jaren ook nog doen. Maar vooralsnog kies ik voor spannende verre reizen, zoals de Zijderoute…..

Na twee dagen vertoefd te hebben in de megalomane stad Asghabat rijden we per jeep de woestijn in. We overnachten in een tentje op honderd meter van de beroemde Darwaza gaskrater, een enorm gat in de aardbodem. Meer dan vijftig jaar brandt er gas in deze krater, in de volksmond geheten ‘De poort naar de hel’. De volgende dag steken we de grens over naar Oezbekistan. In de week die volgt bezoeken we de oude zijderoute pleisterplaatsen Khiva, Buchara en Samarkand. We ontdekken dat rond 1000 na Chr. in Centraal Azië de slavenhandel enorm opbloeide. Vooral slaven uit Turkse stammen waren zeer in trek vanwege hun moed en vindingrijkheid.

We zien prachtig gerestaureerde karavanserais. Hier overnachtten de reizende handelaren met hun kamelen, paarden en handelswaar. De slaven werden in ruimtes langs de vestingmuren ondergebracht. Op dit deel van onze reis wordt het erg toeristisch. Dat betekent meer commercie, opdringerige verkopers, duurdere horeca en hotels. Eigenlijk vinden we dat een beetje jammer na onze ervaringen in Iran en Turkmenistan, waar we nauwelijks toeristen tegen zijn gekomen.

Onze reis eindigt in Kazachstan, het enige land waar we geen visum voor nodig hebben. Onze 34-jarige gids vertelt dat zijn ouders nog in een kolchoz hebben gewerkt. Zijn moeder is ernstig ziek, waarschijnlijk veroorzaakt door het regelmatig spuiten met insecticiden, terwijl zij op het land moesten werken. Hij betaalt voor haar de behandeling in een privé kliniek. Hoewel het huidige regime behoorlijk corrupt is, is hij er tevreden mee. Het leven is sinds de onafhankelijkheid behoorlijk verbeterd. Zijn droom is dat zijn zoontje , die een grote fan is van Robin van Persie, profvoetballer wordt. Hij heeft in zijn geboorteplaats inmiddels drie ossen grootgebracht en gaat deze binnenkort verkopen. Met het geld wil hij een appartement in Almaty kopen.

Alle landen die we deze reis bezoeken worden met harde hand geleid. Hoe bizar Iran qua sharia ook is, de mensen die we daar ontmoeten zijn uitermate vriendelijk, open en gastvrij, en er is veel oude cultuur te zien. In Turkmenistan is de extreme persoonsverheerlijking van de leiders opvallend. Onze aardige gids daar heeft vier dagen lang een vast verhaal verteld, zonder persoonlijke kanttekeningen. Qua natuurbeleving en archeologische plekken zijn we hier helemaal aan onze trekken gekomen. In Oezbekistan hebben we het meest de oude zijderoute kunnen ervaren.

In heel Centraal Azië is de Russische invloed en sfeer nog volop aanwezig. Bijna iedereen spreekt Russisch, hoewel elk land haar eigen taal heeft. In de hoofdsteden Asghabat, Taskent en Almaty bezoeken we oorlogsmonumenten uit de 2e W.O.. Honderdduizenden burgers uit die landen zijn omgekomen toen zij vochten voor de Russen tegen de Duitsers. De levensstandaard in dit deel van de wereld is verre van hoog. In Iran hebben de mensen het economisch moeilijk, in Turkmenistan wordt men enigszins zoet gehouden door lage kosten energie. Oezbekistan probeert met het toerisme de levensstandaard te verbeteren, maar meer dan een kwart van de 32 miljoen mensen leeft onder de armoedegrens. Kazachstan is het meest welvarend.

Het is tien augustus als we vanuit Almaty met een goed gevoel en vol verhalen terugvliegen naar Nederland. De vele goede gesprekken onderweg met onze gidsen hebben ons verrijkt. We hebben iets van de oude zijderoutes mogen ervaren, in de wetenschap dat er nieuwe zijderoutes worden aangelegd vanuit China en Rusland in de vorm van spoorlijnen, olie- en gaspijpleidingen, want de wereld draait door……