Rondreizend in het huidige Iran kan ik me niet goed voorstellen dat het oude Perzië de bakermat van onze (westerse) beschaving is. De Iraniërs, die wij onderweg ontmoeten zijn vriendelijk en open, maar toch bekruipt mij na een paar dagen een ongemakkelijk gevoel. Je voelt dat alles en iedereen geleefd en bepaald wordt door het ene ware geloof, de Islam. Deze sfeer voelt zelfs beklemmend als we na twee dagen Esfahan de pelgrimsstad Mashad bezoeken.

In de trein van Esfahan naar Mashad zijn wij wederom de enige buitenlanders. De andere reizigers zijn voornamelijk pelgrims, die de verjaardag van de heilige Imam Reza gaan vieren. Deze imam stierf in het jaar 818. Voor de miljoenen shi’iten is zijn schrijn in Mashad een bedevaartplek. Gedurende de achttien uur durende reis, stopt de trein eenmaal extra bij een stationnetje waar een gebedsruimte is, zodat de pelgrims daar kunnen bidden. Bij aankomst krijgen alle reizigers een gratis dinerbon uitgereikt ter gelegenheid van de verjaardag van Imam Reza, ook wij.

Mashad is qua chaos, verkeer en hitte haast nog erger dan Teheran. De gids die ons daar opwacht stelt voor eerst de tombe van de grootste Perzische dichter Ferdowsi (935-1020) te bezoeken. Hoewel zeer de moeite waard, ligt deze tombe ver buiten de stad en staan we lang in files. Aansluitend bezoeken we de grootste en beroemdste moskee in Centraal Azië. Wij worden rondgeleid door een speciale gids, volgens mij van de sharia politie. De hoofddoek van mijn lief is niet acceptabel. Zij krijgt een chador en moet deze aan, zodat je geen vrouwelijke vormen meer kan zien, alleen het gezicht. Het is even slikken. voor haar en voor mij. Maar ja, hoe vreselijk ook, het zijn wel ervaringen die we opzoeken met dit type reizen. Op het immense complex kunnen maar liefst één miljoen mensen (!!!) tegelijk bidden. Mijn lief  wordt verschillende malen door de sharia politie met een soort Sorbo plumeau aangetikt, omdat er een plukje haar zichtbaar is. We lachen er maar een beetje besmuikt om. Bij de schrijn van Imam Reza mogen we niet komen van onze speciale gids, omdat we geen moslims zijn.

Bij terugkomst in ons hotel biedt de gids aan om in de avond met hem naar de schrijn inclusief het gratis verjaardagsdiner te gaan. Eerlijk gezegd heb ik het op dat moment helemaal gehad met die plek. Uiteindelijk dringt hij er op aan voor ons in ieder geval de gratis diners te gaan halen. Hoe dat kan, dat er zomaar tienduizenden gratis maaltijden worden verstrekt en waarom bijvoorbeeld mijn lief een nieuwe chador krijgt, wordt mij duidelijk uit een artikel van ‘onze man in Teheran’ Thomas Erdbrink. Hij schrijft dat bijna heel Mashad en de provincie in het bezit is van de schatrijke, religieuze stichting: het Pure Hof van Imam Reza.

Ondanks de strakblauwe lucht is het straatbeeld in deze stad grijs en grauw. Ik voel hier tot in mijn diepste vezels de repressie. Natuurlijk weet ik dat er overal op de wereld mensen onderdrukt worden. Echter er zijn maar twee landen, Iran en Saoedi-Arabië, waar staatkundig sprake is van een volledig geïntegreerde sharia inclusief lijfstraffen en doodstraf voor o.a. homoseksueel contact, overspel en afvalligheid. In 2013 zijn 660 personen geëxecuteerd. Saoedi-Arabië doet net zo hard mee. Daar worden doodstraffen uitgesproken over minderjarigen, arbeidsmigranten en mensenrechtenactivisten…..En dan te bedenken dat in dat land Mekka ligt, waar jaarlijks miljoenen moslims, ook uit Nederland, op de hadj gaan en naderhand zeggen gelouterd terug te komen……Ik begrijp het niet….

De ervaringen in deze zes dagen Iran hebben we niet willen missen. Maar we zijn blij en opgelucht morgen naar Turkmenistan door te kunnen reizen, overigens ook een land vol onderdrukking. In ieder geval kan de hoofddoek van mijn lief de prullenbak in, kan ik de korte broek tevoorschijn halen en kunnen we samen straks hand in hand op een terrasje een heerlijk koel biertje gaan drinken.