Een van de bijzondere dingen bij het ouder worden is dat je sneller emotioneel van iets kan worden. Je voelt als het ware steeds sterker de broosheid van het bestaan. Ik ben van nature al wel een beetje emotioneel, maar dat wordt erger nu ik in deze levensfase zit. Ik kan bijvoorbeeld emotioneel worden als ik jonge mensen zeer enthousiast hoor praten over hun passie. Ik voel dan dat onbevangen gevoel van mijzelf toen ik jong was en er helemaal voor ging. Ik durf gelukkig steeds meer toe te geven aan opkomende emoties. Afgelopen week raak ik diep ontroerd bij het lezen van een interview met voormalig hoogleraar Bob Smalhout. Ik heb in mijn studietijd colleges over ouderdom bij hem gevolgd en die waren uitermate boeiend. Hoewel hij in die tijd al officieel met pensioen is, werkt hij gewoon door. Volgens mij tot op de dag van vandaag, zelfs nu hij 87 jaar is. Ik ben dus extra geïnteresseerd hoe hij nu zelf de hoge ouderdom ervaart. Het is een hartverscheurend interview. Sinds het overlijden vorig jaar van zijn tweede vrouw, voelt hij zich heel, heel, heel erg eenzaam. Hij heeft de spullen in huis om uit het leven te stappen, maar hij doet het niet: ‘Ik voel me tegenover mijn omgekomen familie verplicht om het vol te houden. Euthanasie bedrijven zou een regelrechte belediging zijn aan het adres van al die ooms en tantes, neven en nichten, die door de Duitsers in koelen bloede zijn vermoord. Het is mijn taak om te doen wat hen werd misgund. Leven. Tot de laatste snik. Maar ik zeg het u ronduit: het valt me vreselijk zwaar.’ En een stukje verder vertelt hij: ‘Ik heb een heleboel gedaan, meer bereikt dan vele anderen. Weet u wat ik nu alleen nog maar begeer? Sociaal contact. Sinds de dood van mijn tweede vrouw ben zo eenzaam dat ik ’s nachts om twee uur door het huis loop te banjeren en dan de namen van mijn beide echtgenoten brul. Nanda! Mieke! Waar zijn jullie? Laat toch godverdomme eens iets van je horen? Zo zeg ik dat, met die vloek erbij, omdat ik zo verschrikkelijk alleen ben en zo ontzettend eenzaam.’….

Eerlijk gezegd kan ik dit niet lezen met droge ogen. Het is de ultieme kwetsbaarheid van het leven, de broosheid van het bestaan dat maakt dat mijn gevoel zo zacht als boter wordt. Het rare is dat ik het tegelijkertijd heel mooi vind. Ik moet denken aan het allereerste begin van ieders leven. Hoe stapje voor stapje het nieuwe leven zich ontwikkeld, heel kwetsbaar beginnend in de baarmoeder. De onverbrekelijke navelstreng die je toch echt moet losmaken meteen al na de geboorte. En dan de eerste spontane gevoelsreacties op het echte leven, het huilen, de grimassen en het instinctief zoeken naar de moederborst. Langzaam en heel broos ontluikt ons leven en zo kan het ook tachtig jaar later eindigen. Daartussendoor mogen we er aan werken dat we ons gevoel goed leren kennen en gebruiken als kompas voor ons welbevinden. Voor Smalhout, voor mij en voor heel veel mensen is het extra mooi om dat welbevinden telkens opnieuw te ervaren en te delen met iemand anders, zoals je lief. Ik deel nu meer dan veertig jaar lief en leed samen met mijn lief en dat geeft ons een diep geluksgevoel, dat ieder voor zich op eigen wijze ervaart. Tegelijk voelt dit geluk heel broos. Ik ben mij er sterk van bewust dat, zeker in de hoge ouderdom, de kans aanwezig is, dat je er zo goed als alleen voor komt te staan. Je leefwereld zal kleiner en kleiner worden en je zult steeds meer inkeren in jezelf en dus weer net zo kwetsbaar zijn als een pasgeborene. En ja, het zal heel, heel zwaar worden als in die fase van je leven je lief wegvalt. Dan mag je, vind ik, met al je opgedane wijsheid zelf de beslissing nemen om over de grens van het leven heen te stappen. Ik wens dat de sociale omgeving waarin ik dan leef, net als bij mijn geboorte, de broosheid van mijn leven begrijpt en mijn beslissing aanvaardt…..

dan zal ik mij geborgen weten.