Het zal niemand ontgaan dat er in Nederland een stevige discussie plaatsvindt over de zorg. Feitelijk zijn er twee partijen: zij die vinden dat de zorg wordt afgebroken en die de wetswijzigingen zien als een ordinaire bezuinigingsactie van ‘rechtse’ politiek en zij die vinden dat het tijd wordt het roer zodanig om te gooien dat verantwoordelijkheden waar mogelijk weer teruggelegd worden bij de mensen zelf. Ik behoor duidelijk tot de tweede groep, maar vind wel dat het roer omgooien vele malen zorgvuldiger dient plaats te vinden, dan nu het geval is. Omdat de zorg (en dan vooral voor ouderen) mij ook beroepsmatig bezig houdt, schrijf ik er regelmatig een blog over. Ik richt mij dan vooral op cultuurverandering, een omslag van denken in de samenleving. Mijn eigen ervaring in de ouderenzorg is dat concrete ideeën lang niet altijd opgepakt worden, soms vanwege geld, maar meestal omdat er onvoldoende draagvlak is.

De eerste slogan die ik in 1987 gebruik in het verzorgingshuis de Meerpaal luidt: MEERPAAL AKTIEF! Ik daag de 80plusser uit eigenaar te zijn en te blijven van zijn eigen welzijn en zorg. In de jaren daarna heb ik vele projecten opgezet met dat ‘eigenaarschap’ als uitgangspunt, zoals bijvoorbeeld in 1997 het project SeniorenBuurtNetwerk: zie blog ‘Te weinig zelfbeschikking’ van 10 oktober. Het project stopt na een experimenteerfase van een jaar, omdat betrokken zorgpartijen niet in staat blijken vanuit gelijkwaardigheid iets dergelijks te kunnen uitvoeren. Een tweede voorbeeld is het bungalowconcept. In 1999 mag het verzorgingshuis de Meerpaal renoveren en ik heb daarvoor een uniek concept bedacht: elf inpandige bungalows met elk vijf zorgappartementen met kitchenette, toilet en douche, gegroepeerd rond een gemeenschappelijke huiskamer met volwaardige keuken. Elke zorgappartement heeft zijn eigen voordeur en de bungalow als geheel heeft een toegangsdeur. Binnen deze kleine leefgemeenschappen kunnen ouderen, familieleden en professionals in goede balans met elkaar zorgen voor een zinvolle dagbesteding. De renovatie is bouwkundig een succes, maar al gauw na de opening blijkt het voor alle betrokkenen niet mogelijk anders dan instellingsgericht te denken en te werken. Zo blijft het uiteindelijk een ‘gewoon’ verzorgingshuis.

Met bovenstaande projectideeën heb ik tweemaal (1997 en 1999) een landelijke innovatieprijs in de ouderenzorg gewonnen en toch is het niet echt gelukt. Af en toe spoken daarom allerlei gedachten door mijn hoofd: ‘Ben ik soms de tijd vooruit met mijn gedachtegoed? Of heb ik me te weinig bezig gehouden met het bewerkstelligen van draagvlak, zowel op micro als op macroniveau? En waarom stel ik mij juist nu al die vragen? Of ben ik misschien gefrustreerd?’…… Ik denk dat laatste een beetje, zeker na de opening van de Markthal Rotterdam een maand geleden. Ik zal vertellen waarom. De afgelopen tien jaar heb ik samen met een vriend en zakelijk partner (hotelier) gewerkt aan een ander vernieuwend woonconcept voor ouderen: Stedeling genaamd. Overal in hartje centrum van grote steden in Nederland willen we minimaal driemaal dertig appartementen (laten) ontwikkelen – separaat of in groter verband – voor actieve zestigplussers, die oud willen worden in de dynamiek van de grote stad. Niet op de hei of ergens in een buitenwijk. Vooral geen woongroep, ook niet naar binnen gericht. Gewoon individueel, zelfstandig wonen te midden van andere stedelingers. Stedeling biedt de mogelijkheid om andere, min of meer gelijkgezinde ouderen, te ontmoeten. Indien nodig is er op afroep ondersteuning en advies als het gaat om zorg en welzijn. En in de directe omgeving zijn alle voorzieningen op loopafstand: van winkel, eetcafé tot huisartsenpost, openbaar vervoer. In 2010 en 2011 hebben we daar serieus contact over gehad met de projectontwikkelaar van de Markthal en die is er aanvankelijk enthousiast over. Echter ons project is een totaal nieuw concept en we zijn ook nog eens afhankelijk van partijen die dit willen (voor)financieren. Op dat punt speelt het economisch tij waarin we zitten ook niet mee. Uiteindelijk zit de projectontwikkelaar niet op extra financiële risico’s te wachten en gaat voor zeker: het contact wordt beëindigd. Het zal niet alleen aan geld gelegen hebben, maar duidelijk is wel dat dit meegespeeld heeft. Als ik nu naar de Markthal en haar uitstraling kijk, dan realiseer ik mij welke droomstart van Stedeling we hebben gemist. Maar ja, als, als…telt niet in het leven.

Voor de liefhebber: ga naar www.stedeling.nl Klik helemaal boven aan op ‘wandeling door Stedeling’ en laat je inspireren om oud te worden in hartje stad.