In de beginperiode van mijn directieschap van het zorgcentrum De Meerpaal, zitten mijn kinderen nog op de basisschool. Tussen de middag haal ik ze wel eens op om samen met mij op mijn kantoor te lunchen. Ik kan mij de reactie van enkele hoogbejaarde bewoners nog goed herinneren: ‘Geniet nu van je kinderen, want het is zo voorbij.’ Je denkt dan bij jezelf: ‘Ja, natuurlijk dat is logisch’ en je gaat over tot de orde van de dag. Nu moet ik er wel eens aan terugdenken en dan realiseer ik mij dat ik toch te weinig van mijn kinderen heb genoten. Als ouder met kleine kinderen zit je vaak net in een drukke baan, ben je op weg om carrière te maken. Ik lees op dit moment het boek over het leven van Herman Wijffels en ook voor hem gaat werk lange tijd voor het gezin. Er zijn maar weinig mensen die daar naderhand geen spijt van hebben. Oudere mensen hebben de neiging om jongeren tips te geven over het leven of te waarschuwen voor een misstap. Het hoort bij de dagelijkse sociale contacten, ook tussen mensen die elkaar niet goed kennen. Ik denk wel eens dat deze goedbedoelde adviezen steeds minder gegeven worden omdat onze samenleving zo sterk geïndividualiseerd is. De breed samengestelde sociale verbanden, waarbinnen ouderen als vanzelfsprekend de rol van ervaren, wijze man of vrouw invulde, zijn er niet meer. Ik betrap mijzelf erop dat ik als oudere wel de neiging voel af en toe een tip of advies over het leven te geven.

Joep Dohmen – levenskunstfilosoof, hoogleraar wijsbegeerte en praktijkgerichte Ethiek – geeft mensen die het (te) druk hebben drie tips om beter om te gaan met de tijd: ken je dominante verlangens, ken je speelruimte qua fysiek of emotioneel en wees je bewust van je eindigheid. Als ik, nu 68 jaar oud, nadenk over tijd en dominante verlangens, dan komt direct in mij op: ‘Geniet zoveel mogelijk van het moment zelf’. Het moment is dan niet zozeer de kwantitatief meetbare tijd, maar juist het kwalitatieve, innerlijke moment. Over de klok, die ons dagelijks leven extreem domineert, zijn we geen baas, wel over het innerlijke moment. In veel van mijn blogs kun je lezen dat het genieten van het moment zelf, zich vooral richt op mijn directe sociale omgeving. Ik probeer intens te genieten van mijn lief en (schoon)kinderen, vervolgens van mijn familie en vrienden. Ook doe ik mijn best goede en zinvolle contacten te hebben met mensen uit mijn andere sociale netwerken, zijnde het volkstuincomplex, de vrijmetselarij, het filosofengroepje ‘de heren van Delta’, of de persoonlijke (lunch)gesprekken met goede kennissen en relaties. Ik probeer dan bewust van het contactmoment zelf te genieten en als dat lukt geeft het mij extra energie. Ik heb ontdekt dat ‘het kunnen genieten van dat moment’ vooral goed werkt als ik mij opstel als ‘leerling’, nieuwsgierig naar wat mijn gesprekspartner bezighoudt en beweegt. Tegelijk laat ik veel meer dan vroeger, mijn gevoel toe. Dit levert soms mooie, intieme gespreksmomenten op, zoals gisteren. We praten met elkaar over de zin van het leven, mijn muzikale vriend, die net een CD heeft samengesteld van zijn mooiste ooit gespeelde Jazz stukken en ik, die nauwelijks iets van muziek afweet. Toch voelt het contact deze middag als een optreden van twee muzikanten. Het thema is de zin van ons leven. Gedurende het gesprek improviseren bij het leven, we voelen een grote vrijheid ons uit te drukken zoals we zelf willen, maar wel met gevoel voor de zelfexpressie van de ander. We raken geïnspireerd door elkaar en we voelen verbondenheid. Het is een fijn moment, waar ik nog lang van kan nagenieten.

Regelmatig vraag ik me af waarom ik zo de behoefte heb om te schrijven over de zin van het leven. Zin en zinloosheid, ze liggen dicht bij elkaar. Feit is dat ik besta en daar moet ik wat van zien te maken, en dus ga ik op zoek naar antwoorden op dergelijke vragen. Dat is leven.