De komende tijd zullen er honderden verzorgingshuizen ‘oude stijl’, moeten sluiten, simpelweg omdat de AWBZ het intramurale woon- en zorgpakket niet meer vergoedt. Langzamerhand hoor en lees ik hoe ouderenzorgorganisaties deze dreigende leegstand willen gaan oplossen. Het omvormen van een verzorgingshuis naar verpleeghuis is er een van. Op die manier komen er verpleeghuisplaatsen bij en die zijn waarschijnlijk in de toekomst hard nodig. De tweede variant is het realiseren van zorg&wonen: de bewoner betaalt huur voor zijn (verzorgingshuis) appartement inclusief de servicekosten. Daarnaast kan hij losse zorgarrangementen inkopen. Wederom vindt er een stelselwijziging in de zorg plaats waar de betrokken sectoren pas op gaan reageren als het zover is en dan zien we vervolgens ‘oude wijn in nieuwe zakken’. Het argument dat al deze plaatsen ook straks nodig zijn omdat het aantal 80plussers verdubbelt de komende 10 jaar, betwijfel ik. Voor een groep ouderen zal het verzorgingshuis altijd een oplossing bieden, maar de meeste ouderen willen dat niet meer.
Ouderen willen het liefst gewoon zelfstandig blijven wonen. Echter frisse, structurele ideeën hoe dat gerealiseerd zou kunnen worden, hoor je nauwelijks uit de zorgsector zelf en ook niet bij gemeenten. Deze laatstgenoemden zijn al blij als zij in staat zijn de regiefunctie (lees: verdelen geldmiddelen) te kunnen uitvoeren. De weinige nieuwe ideeën die er zijn, komen van ouderen zelf. Gedreven door de angst ooit in een zorginstelling te moeten verdwijnen, gaat men op zoek naar eigen oplossingen. In de jaren 70 zijn in Vlaardingen langs de brede toegangsweg naar de wijk Holy totaal vier verzorgingshuizen inclusief vier aanleunwoningencomplexen gebouwd en in een zijstraat staat nog een verpleeghuis. In de volksmond heet het de ‘zorgboulevard’. Allemaal gebouwen die ook na enkele renovaties kleine appartementen hebben en een volledig naar binnen gerichte cultuur uitstralen. Voor veel eigentijdse ouderen is dat naar binnen gerichte aspect misschien wel het grootste schrikbeeld. Ongeveer 10 jaar geleden hebben slimme ouderen daarom zelf in de buurt van het winkelcentrum een tweetal appartementengebouwen ontwikkeld waar zij nu met veel plezier wonen. Samen hebben ze een vereniging opgericht waarin zij alles regelen wat de leden (zijzelf dus) wensen, inclusief de inkoop van thuiszorg. Mijn eigen woning (1907) in Rotterdam heb ik tijdens het opknappen zodanig laten renoveren, dat ik als dat nodig mocht zijn, op de begane grond kan wonen en leven: er is een extra douche en toilet gemaakt naast de woonkeuken en ik heb een leuk tuintje. Maar ik kan ook een liftje plaatsen in mijn huis, zodat ik de tweede verdieping kan bewonen, van waaruit ik een prachtig uitzicht over de skyline van Rotterdam heb. De ontwikkelingen van zorgdomotica en van allerlei technische hulpmiddelen ten behoeve van je dagelijkse levensverrichtingen, geeft mij extra vertrouwen in de toekomst. Eigenlijk is alleen eenzaamheid een schrikbeeld voor mij. Om daar iets aan te kunnen doen, heb ik naast mijn medeburgers een actief meedenkende gemeente nodig. Ik moet weer denken aan mijn column van 24 april waarin ik Benjamin Barber noem als de politieke denker die veel kracht en wijsheid wil toekennen aan stedelijke agglomeraties. Hij vindt juist die plekken bij uitstek geschikt om grote maatschappelijke vraagstukken aan te pakken, dus ook deze verdubbeling van 80plus burgers en het probleem van de eenzaamheid. Deze ontwikkeling vraagt om een infrastructuur in mijn directe omgeving, waar ik met mijn rollator anderen kan ontmoeten, waar iets te beleven valt, zodat ik de broodnodige inspiratie kan opdoen. Helaas mijn wijkje heeft geen winkeltje, postkantoortje, pinautomaat, kroegje met terras, dokterspost en ga zo maar door. De gemeente heeft het allemaal laten gebeuren en ik vrees dat het in de nabije toekomst niet veel zal veranderen. We hebben een grote partij die zich Leefbaar Rotterdam noemt. Helaas is deze leefbaarheid synoniem aan veiligheid en niet aan welzijn en welbevinden.
Als ik in mijn wijkje op een zinvolle wijze als hoogbejaarde langer zelfstandig wil kunnen blijven wonen, kan ik het beste op zoek gaan naar eigentijdse medeburgers, die hierover mee willen denken. Een zinvolle opdracht voor een fulltime pensionado, toch?
Hi Geert. De decentralisatie van de zorg naar de gemeenten is een goede zaak. En het is ook goed dat gemeenten die z.g. regiefunctie niet al te actief invullen en dat aan de zorgvragende doelgroepen (er zijn meer doelgroepen dan ouderen) zelf het initiatief wordt gelaten om de zorgvraag in te vullen, zowel kwalitatief als kwantitatief, binnen de beschikbare financiële middelen. Als er geen initiatieven worden genomen zal dat gemeentewege wel gebeuren. Dat is althans de bedoeling. Dat, binnen de strekking van dit blog, dat leidt tot langer zelfstandig thuis wonen met zorg op maat, nieuwe woonvormen, nieuwe zorg, een andere waardering voor ouder worden en/of gehandicapt zijn, is m.i. geen oude wijn in nieuwe zakken, maar een relevante positieve ontwikkeling binnen een maatschappij waar mensen steeds meer geleerd wordt zelf verantwoordelijkheid te nemen. Gelukkig dat we ouderen en gehandicapten niet meer wegstoppen in verzorgingshuizen, verpleeghuizen, bejaardenhuizen gehandicapten instituten en psychiatrische instellingen en wat dies meer zij, maar een eigen plaats geven binnen de samenleving. En als die plaats in de samenleving een herwaardering van de supermarkt om de hoek, de dokterspost of een postkantoor vraagt dan komt die er ook wel. Ook dat laat de gemeente gebeuren. Maar ik denk dat de boodschappen eerder worden thuisbezorgd dan dat de supermarkt om de hoek er komt, dat de huisarts eerder via webcam een consult geeft dan dat je naar de dokterspost om de hoek gaat; dat de functie postzegels en geld over enige jaren nog verder geminimaliseerd zullen worden via meer of wellicht een betere chipcard. We staan nog maar in de startfase van de domotica. Wat ik wel belangrijk vind is dat er op wijk- en buurtniveau ontmoetingsplaatsen komen die de functie van de kerken en kerkelijke organisaties overnemen. Het Oranjefonds neemt daar, zeker op het platteland, steeds betere en goede initiatieven. Lege scholen worden omgebouwd, lege bankgebouwen worden heringericht; centrale keuken worden weer geopend om samen te koken en te eten en andere gelijksoortige zaken. Dat soort ontmoetingsplekken zal de eenzaamheid, waar je terecht op wijst, wat kunnen terugdringen.
Het regent in de Peel, maar dat is goed voor de natuur.
Jos.
Jos,de oude wijn in nieuwe zakken heeft betrekking op de zoveelste aanpassing van het verzorgingshuis. Ik ben met als jij een eigentijdse oudere aan het worden die zelfstandig wil blijven wonen, liefst in mijn eigen buurtje. De kern van de infrastructuur is de mogelijkheid om elkaar te ontmoeten op natuurlijke plaatsen. Natuurlijk snap ik ook wel dat het postkantoor uit de tijd is, maar het gaat mij om het principe van leefbaarheid in de wijk. In dat opzicht schieten de meeste gemeenten tekort. Domotica is er 20 jaar en wordt nu pas grootschaliger ingezet. Inderdaad zijn zij druk met het inzetten van de financiële middelen aan een brede doelgroep. Er zjn echter weinig gemeenten, die ik kan betrappen op een creatieve houding. Het zijn daarom vaak de kerkelijke verbanden (zoals bij ons de Pauluskerk) en de fondsen die haar nek uitsteken daar waar het gaat om ondersteuning op welzijn en welbevinden. De tip om het Oranjefonds er. bij te betrekken is wellicht een bruikbare in mijn buurtje, waar vandaag ook de regen met bakken uit de hemel komt!. Overigens dank voor je reactie. .