Met een goed ontwikkeld OQ kan de fulltime pensionado zelf maximaal verantwoordelijkheid blijven dragen voor zijn eigen welzijn. 

Met gemende gevoelens kijk ik naar het boodschappen spelletje bij de omroep Max: ‘Goedemiddag lieve kijkers, we gaan vandaag weer boodschappen doen in de supermarkt. Wat hebben we nodig van dit lijstje?’ Vervolgens komen er 10 boodschappen in beeld, verdwijnen weer snel en dan moet de 60+ kandidaat er zoveel mogelijk uit zijn hoofd kunnen opdreunen. Heeft hij ze alle tien opgesomd is de studio te klein voor het enthousiasme van de programmaleiding. Begrijp me goed, ik heb niets tegen hersengymnastiek, maar dit type spelletje inclusief de toonzetting is té stereotype. Op de vaderlandse T.V. zijn behoorlijk veel programma’s waarin mensen (meestal B.Ners) kunnen laten zien of ze intelligent zijn, een beetje intelligent of een ‘dom blondje’. Het is een misverstand dat vooral de hoogte van ons IQ zaligmakend en allesbepalend is. Deze stereotype beelden kunnen belemmerend werken, zeker ook voor de fulltime pensionado. Onze hersenfuncties ontwikkelen zich gedurende onze levensloop namelijk veel breder. De cognitieve groei waarin met name ons IQ zich manifesteert, is gemiddeld rond het 25ste levensjaar op haar hoogtepunt. Snelheid van denken en handelen is dan leidend. We zien jonge en dynamische wizz kids furore maken in de ICT sector. Ook fysiek zitten we aan de top en we zien sporters medailles winnen op de Olympische Spelen. De gerontoloog Baltes heeft in ’The Berliner Aging Study’ (1997) aangetoond dat het individu gedurende zijn leven competenties ontwikkelt op twee hoofdlijnen: populair gezegd op zijn neuro-fysieke lijn (inclusief IQ) én op zijn ervaringslijn. De ervaringscompetentielijn ontwikkelt zich langzaam, maar kan doorgroeien tot op zeer hoge leeftijd. De neuro-fysieke lijn neemt al vroeg op de levenslijn gestaag af. Gemiddeld rond het 45ste levensjaar gaat de mens meer en meer sturen op de ervaringscompetenties. En dat merk je o.a. aan vragen als: “Vind ik dit wel de moeite waard? Kom ik wel aan mijn trekken in deze baan? Besteed ik genoeg aandacht aan mijn privéleven?

Deze ervaringscompetentielijn wordt zwaar onderschat in onze samenleving. Ik pleit er daarom voor dat we een nieuwe variant naast het IQ gaan invoeren en wel het OQ – Oudere Quotiënt -.