In deze coronatijd dwalen mijn gedachten alle kanten op. Het kan niet anders dan dat deze gedachten te maken hebben met oudere zijn en daardoor extra risico lopen bij het coronavirus. Het voelt als een scheidslijn. Aan de ene kant het pensionado leven van mijn lief en mij, en aan de andere kant het jonge leven van onze (schoon)kinderen, het prille leven van onze kleindochter en het nieuwe leven dat zich aandient in september.

Ik probeer sombere gedachten zoveel mogelijk te vermijden. Ik denk dan dat ik een mooi leven heb gehad tot nu toe. Een leven vol groei, geen oorlog zoals mijn ouders en veel persoonlijk geluk.  Met mijn drieënzeventig jaar heb ik het nog steeds enorm naar mijn zin en er is nog genoeg te doen en te genieten van jong en oud. Dus niet somberen, gaan met die banaan!

voor de liefste oma en opa

Wat ik na drie weken social distance begin te missen is onze kleindochter. In normale tijden haal ik haar op donderdagmorgen op voor een speeldagje met oma en opa. In de auto zing ik dan uit volle borst kinderliedjes voor haar. Oude kinderliedjes uit mijn eigen kindertijd en periode dat ik als leerkracht voor de klas sta. Zij kent de liedjes inmiddels en probeert achter in de auto mee te zingen. Deze momenten maken dat ik mij dan heerlijk kind onder de kinderen voel, een leventje zonder zorgen en veel toekomst.

Het is grappig om te weten dat veel van deze oude kinderliedjes helemaal niet zo onschuldig zijn als ze lijken. In de Middeleeuwen bevatten liedjes vaak dubbelzinnige teksten bedoelt voor volwassenen. Twee Emmertjes Water Halen… is een liedje dat gaat over een bezoek aan een bordeel. Het hoogtepunt wordt bezongen in de regels ‘Van Je Ras, Ras Ras Rijdt de Koning door De Plas…..eindigend in Rijdt de Koning Door De Kerk, Van Je ….Een…Twee…Drie!!! Ook het liedje Daar Was Laatst Een Meisje Loos…., dat moet Klimmen In De Mast, Maken De Zeilen….loopt ondeugend af in het couplet ‘Ach Kapiteintje Sla Me Niet, Ik Ben Uw liefje, Ik Ben Uw liefje…..En wat te denken van het liedje Zeg Moeder Waar is Jan, Bij Tante…Op het Feest… In de Middeleeuwen was Tante de benaming voor een prostitué.

1947 met waterijsje in de tuin

Ik weet niet zo goed waarom ik deze weken in mijn coronablog ineens kinderliedjes gebruik. Zou je bij het ouder worden meer en meer terugdenken aan je kindertijd? Of is het het ultieme verlangen om juist in deze moeilijke tijd weer even onbezorgd in de wereld te staan, zoals een kind?

Zeker is dat de coronacrisis bij mij het besef versterkt dat ik echt tot de groep ouderen behoor. Afgelopen week heb ik zowaar op een ochtend tussen zeven en acht uur boodschappen gedaan bij de supermarkt. Hoewel ik dik bij de doelgroep hoor die een uurtje apart mag winkelen, voelde ik toch enige gêne. Ik ben gezond en geen kwetsbare oudere. Sterker nog ik voel mij – om toch in die terminologie te blijven – een jonge oudere. Ook word ik tot mijn eigen verbazing steeds voorzichtiger naarmate het thuisblijven langer duurt. De bogen waarmee ik om andere mensen heen loop worden groter. Daar is voor nu even niks mis mee. Ik waak er voor geen angstige oudere te worden straks als de crisis voorbij is.

Nog even terugkomend op de kinderliedjes. Als ik op de donderdagmorgen met mijn kleindochter onze straat inrij, zing ik standaard: ‘We Zijn Er Bijna, We Zijn Er Bijna, Maar Nog Niet Helemaal…..

Ik zing dit liedje – vol hoop – nu in mijn gedachten, telkens weer, voorlopig tot 28 april en waarschijnlijk nog daarna.

‘Van je hele hola Houd Er De Moed Maar In’….Dit liedje zit in mijn geheugen opgeslagen vanaf mijn lagere school. Eindeloos zongen we dat uit volle borst in de schoolreisjes bus. ‘En Als De Moed Er Uit Is Pomp Hem Er Dan Weer In….’

Als pensionado van ruim drieënzeventig jaar behoor ik tot de risicogroep. Nog geen twee maanden geleden is het totaal onbekende coronavirus in China een ver van ons bed gebeuren. In januari waarschuwt de directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie, de Ethiopiër Tedros Adhanon Ghebreyesus de wereld voor dit dodelijke virus, waar geen vaccin voor is. Iedereen denkt dat het niet zo’n vaart zal lopen. Maar sinds twee weken staat de hele wereld in een nooit eerder vertoonde alarmstand. Jong, maar vooral oud vraagt zich af: ‘Krijg ik het virus, ga ik er aan dood?’ Hoe geef je dit angstig gegeven in je hoofd een plaats. Hoe Houd Je De Moed Er Maar In….

Sinds het weekend hebben we de regie over ons dagelijkse leven praktisch helemaal uit handen moeten geven. Ons kabinet kiest voor de ‘social distance’ strategie. Scholen, horeca, theaters, vliegvelden en veel winkels gaan dicht. Alle bijeenkomsten worden afgelast, evenals alle sportactiviteiten. Bijna alles staat stil en niet alleen in Nederland, maar in de hele wereld. Een uniek gebeuren in de geschiedenis van de mensheid. Het voel onwezenlijk. We mogen nog wel naar buiten. Gelukkig hebben mijn lief en ik een volkstuintje! Wij hopen dus dat het mooi weer blijft de komende weken, zodat we daar onze dagen enigszins prettig kunnen doorbrengen. 

Feitelijk kun je nergens anders meer aan denken. Het beheerst je gedachten volkomen. We worden overspoeld met informatie en adviezen. Hoe ga je daar mee om? Ik probeer vooral zo rationeel mogelijk te luisteren naar wat wetenschappers zeggen hoe mij te gedragen om risico’s te vermijden. Lastig is wel dat experts niet eenduidige ideeën en oplossingen aandragen. Ik vind met name het letterlijk afstand houden tot anderen heel lastig en onnatuurlijk. Het is heel emotioneel als je lieve kleindochter enthousiast op je afrent en je kunt haar niet oppakken en even lekker knuffelen. 

Mijn persoonlijke strategie is te trachten deze ongekende wereldwijde crisis in gedachten kleiner te maken, behapbaar. Ik schat natuurlijk mijn eigen gezondheid in: geen specifieke klachten. Hoewel ik niets met zekerheid weet, stelt het mij een beetje gerust. Als ik het krijg, is het misschien een lichte variant? Vertrouwen hebben in het crisisteam is voor mij zeer belangrijk. Zo is mijn houding in principe ook als ik voor een of ander kwaaltje naar de dokter ga. Ik wil niet teveel negatieve berichten of verhalen horen. Stort de economie langdurig in? Houden de pensioenen stand in deze barre economische tijden? Hoe gaat het straks met onze renovatie- en verhuisplannen in mei en in juli? 

Ik realiseer me dat voor heel veel mensen de nabije toekomst er op dit moment zeer, zeer somber uitziet. Gelukkig proberen mensen elkaar moed in te praten en sturen in grote getale maffe en hilarische filmpjes rond via de vrienden- en familieapp. Iedereen heeft deze dagen behoefte aan positieve energie, want dit kan nog wel eens lang gaan duren.

Om bij elkaar ‘De Moed Er In Te Pompen’, denken mijn lief en ik ’s avonds op de bank aan al de mensen die hun stinkende best doen in de zorg, in de supermarkten en op dié plekken waar we het dagelijks leven zo gewoon mogelijk door willen laten gaan. We denken aan al die initiatieven in buurten en wijken om naar elkaar om te kijken. We denken aan al die wetenschappers die naarstig op zoek zijn naar een vaccin.

En….. we hebben iets heel moois om naar uit te kijken: in september worden we voor de tweede keer oma en opa! 

Ik heb al eens eerder gezegd dat het belangrijk voor mij is de wereld om mij heen te kunnen blijven volgen. Er komt veel informatie op mij af en de wereld neemt in complexiteit toe. Wil ik er contact mee houden, dan zal ik mijn mening over allerlei zaken en gebeurtenissen moeten kunnen vormen. Als ik dat niet kan, dan word ik onrustig en dat geeft extra stress. En als ik dat wel kan geeft het mij gemoedsrust. Uit onderzoek aangaande welbevinden van ouderen weten we dat juist de levensfase van de ouderdom heel veel risicofactoren van beperkingen kent. Het betreft dan verlies van zintuigen, ziekte van het bewegingsapparaat, beroerte, dementie, hart- en vaatziekten en lichamelijke beperkingen. Daarnaast hebben ouderen een groot risico op depressie- en angststoornissen. Allemaal beperkingen waar geen mens op zit te wachten, maar waarvan iedereen weet dat het kan gebeuren. Zeker zo belangrijk zijn de risicofactoren van beperkingen op persoonskenmerken. En dan denk ik aan minder veerkracht en grotere kwetsbaarheid omdat je niet in staat bent angst en verdriet te verwerken of omdat je inadequaat hulpgedrag vertoont. Opvallende risicofactoren mede bepaald door de sociale omgeving zijn het hebben van een heel klein sociaal netwerk of het hebben van een leefstijl sterk bepaald door bijvoorbeeld te veel roken en drinken.  Lees verder →