Ik begin eind vorig jaar net een beetje te wennen aan het niet meer werken, als ik de dominee/directeur van de Pauluskerk vanwege ziekte tijdelijk ga vervangen, niet in zijn domineesrol maar in zijn directierol. Deze vervanging gaat nu in de loop van augustus stoppen. Omdat het een zeer intensieve dagtaak is geweest, zal het straks ongetwijfeld wederom wennen zijn voor mij om opnieuw in het ritme van het fulltimepensionado-zijn te geraken. Eerlijk gezegd heb ik deze pensionado onderbreking als een geschenk ervaren en wat mij betreft mag er af en toe iets dergelijks op mijn pad komen, zij het wel iets minder intensief en langdurig. Werken is nu eenmaal helemaal ingesleten in mijn dagelijkse bestaan en dat maakt het extra lastig om dat helemaal te stoppen. Mijn allereerste werk is vakantiewerk, ik ben vijftien jaar. Zakgeld krijg ik niet in die tijd, want het is er simpelweg niet. Het zijn wel de jaren zeventig en Nederland begint steeds welvarender te worden. De consumptieverleidingen liggen op de loer. Via Keurkoop koop ik van dat eerste verdiende geld een kleine platenspeler met ingebouwde speakers. Het geluid is abominabel, maar trots als een pauw draai ik op mijn zolderkamertje mijn eerste plaatjes. Dit geld verdien ik bij mijn oom. Oom Geer en tante Truus (de oudere zus van mijn vader) hebben geen kinderen en zijn al jaren nauw betrokken bij het wel en wee van ons gezin. Het is nog de tijd van stevige sociale familieverbanden. In de familie Beke is deze band extra sterk vanwege de gezamenlijke oorlogservaringen inclusief de evacuatie na het bombardement van Arnhem. Als mijn vader overlijdt in 1961, wordt oom Geer onze voogd. Hij is directeur van een lederwarenfabriek en weet dat ik op zoek ben naar een vakantiebaantje om wat zakgeld te verdienen. Volgens mij verzint hij het vakantiewerk ter plekke. Ik moet in het kelderarchief van zijn bedrijf aan de Boulevard Heuvelink in Arnhem dozen facturen sorteren of opruimen of zo. Een keurig, maar vreselijk saai vakantiebaantje. Het jaar daarop heb ik een échte werkontgroeningservaring en wel in de conservenfabriek aan de Klingelbeekseweg tussen Arnhem en Oosterbeek. Ik heb daar twee zeer ‘afwisselende’ taken. Eerst mag ik urenlang op een hoge kruk aan de lopende band zitten en kijken naar de langskomende blikken. Ik moet ervoor zorgen dat omgevallen conservenblikjes weer rechtop gezet worden. Omgevallen blikjes veroorzaken namelijk een opstopping in bochten met als gevolg dat de band gestopt moet worden. Als dat gebeurt en jij bent de schuld, dan vloekt de leidinggevende je helemaal stijf. Ter afwisseling mag ik ook enkele uren aan het eind van de band staan om daar de blikjes op te pakken (zes tegelijk!!) en meteen in kartonnen dozen te stoppen. Dit is de plek voor de rode oortjes. Een aantal vaste vrouwelijke medewerksters, die de kartonnen dozen voor je klaar zetten, maken permanent allerlei sexueel getinte opmerkingen. Als zestienjarige jongen met gierende hormonen in het lijf is dat erg spannend. Dat ‘sexueel getinte’ heb ik ook meegemaakt tijdens een vakantiebaantje als ijsbeer, respectievelijk fotograaf in Ouwehands Dierenpark Rhenen. Bezoekers kunnen bij de ingang op de foto met een grote ijsbeer. Soms ben ik fotograaf en soms zit ik in de huid van de ijsbeer. Als bezoekers de ijsbeer aanraken, voelen ze een zachte harige huid, en kennelijk lokt dat allerlei dubbelzinnige opmerkingen uit. Sommige bezoekers, vooral groepjes gaan ook wel in allerlei dubbelzinnige standjes, gierende van de lach, met de ijsbeer op de foto. Hoe meer foto’s je verkoopt, hoe meer geld je verdient en daarom is dit een aantrekkelijk vakantiebaantje. En wat te denken om als vakantiekracht vier weken lang wat flierefluitend te mogen klussen op een camping in de Belgische Ardennen en vooral achter de meisjes aangaan? Zo heb ik tussen mijn 15e en 20ste werk- en vooral levenservaring opgedaan, waar ik met heel veel plezier aan terugdenk. Op een dergelijke manier met werken in aanraking komen in je jonge leven is natuurlijk Westerse luxe. Wel grappig, dat we werken in die levensfase vakantiewerk noemen. In de levensfase van de volwassene daarna is de vakantie er juist om even een paar weken bij te komen van het werken, om uiteindelijk helemaal te stoppen met werken als je met pensioen gaat.

Als ik dan, zoals nu, weer even écht mag werken, voelt het weer net zo luxe als mijn vakantiewerk toen.