Ik word meestal niet vrolijk van het dagelijkse nieuws op tv en in de krant, eufemistisch gezegd. Maar afgelopen week zie ik ineens iets positiefs, hoewel het woord op zich dat niet is. Het betreft de jaarlijkse gebeurtenis dat er nieuwe woorden toegevoegd worden aan de ‘Dikke van Dale’. Iedereen kan tot 15 december stemmen op een van de volgende tien woorden: clownspiet, dagobertducktaks, kalifaatganger, stemfie, moestuinsocialisme, crimiclown, fotobom, straatintimidatie, jihadgezin en WEGKIJKSTAAT. Laat nou dit laatste woord bedacht zijn door Dick Couvée de dominee van de Pauluskerk Rotterdam. Wegkijkstaat wil zeggen: een neoliberale staat die niet solidair is met burgers die door kansarmoede of tegenslag in benarde omstandigheden terechtkomen en in kommervolle omstandigheden moeten leven. Het goede nieuws is dat het woord tot nadenken stemt en tot actie oproept. En dat past helemaal bij de Pauluskerk Rotterdam! Het slechte nieuws is dat toekijken of wegkijken voor veel mensen een overlevingsmechanisme aan het worden is. We leven in een wereld die we steeds minder kunnen begrijpen en die ons af en toe wanhopig doet zijn. Overal in de wereld zijn mensen met elkaar bezig, soms om die wereld te verbeteren, maar heel vaak om elkaar te bestrijden. Oorlogsgeweld, epidemieën en hongersnood zijn dagelijkse kost op de televisie. Miljoenen mensen worden van huis en haard verdreven en vluchten naar een betere wereld. Het is onmogelijk voor ‘gewone’ individuen, zoals ik, oplossingen te bedenken voor al die ellende. Je kunt bijna niet meer aan het Italiaanse, Turkse, Griekse, Spaanse strand liggen tijdens je vakantie, zonder de gedachte dat, als we blijven toekijken, de Middellandse zee een massakerkhof voor wanhopige vluchtelingen uit Syrië en Afrika wordt. Enigszins onmachtig probeer ik voor mijzelf het wereldbeeld te verkleinen of te versimpelen. In die versimpeling is er naar mijn idee één centrale route en dat is solidair zijn met je medemens. Solidariteit zou de fundamentele drijfveer voor ieders leven moeten zijn. Je bestaat nu eenmaal bij de gratie van de ander. Ik wil een mensenmens zijn, die zich regelmatig afvraagt of er iets is wat hij kan doen om de situatie van medemensen die wanhopig zijn, te helpen verbeteren. Al heel veel jaren ben ik bestuursvrijwilliger van de Pauluskerk. Op die plek in hartje Rotterdam zijn anno 2014 ruim 300 vrijwilligers solidair met de medemens die in kommervolle omstandigheden leven. Hier wordt gastvrijheid en geborgenheid geboden aan medeburgers die door kansarmoede of tegenslag in benarde omstandigheden terecht zijn gekomen. Onder onze bezoekers zijn dak- en thuislozen, (ex)verslaafden, (ex)psychiatrische patiënten, eenzame ouderen, mensen zonder betaald werk, mensen met grotere of kleinere geestelijke beperking, jongeren zonder gevoel voor richting van hun bestaan, vluchtelingen met en zonder verblijfspapieren. Voor de Nederlandse staat bestaan de uitgeprocedeerde vluchtelingen niet meer, maar ze zijn er wel. Dit jaar heeft de Pauluskerk voor die groep zijn nek uitgestoken omdat wij vinden dat ieder medemens recht heeft op minimaal Bad-Bed-Brood. Moet je nagaan, minimaal! En in Nederland lijkt het er op dat zelfs daar nog eerst het Europese hof een officiële uitspraak over moet doen, alvorens de minister van onze wegkijkstaat daar daadwerkelijk gehoor aan gaat geven. Natuurlijk helpen wij deze uitgeprocedeerde vluchtelingen ook om terug te keren naar hun moederland. Wij doen dat samen met IOM, de onafhankelijke Internationale Organisatie voor Migratie. Ik moet bij vluchtelingen vaak denken aan mijn ouders en schoonouders, die in 1944 huis en haard in Arnhem moesten verlaten vanwege het oorlogsgeweld. Mijn lief, ikzelf en mijn kinderen hebben deze ervaring gelukkig niet. Wij hebben al ruim zestig jaar letterlijk en figuurlijk op alle fronten van ons leven een dak boven ons hoofd. Dat grote dak biedt persoonlijke geborgenheid en van daaruit zouden wij met vertrouwen de wereld kunnen beschouwen en intrekken. En toch, als we tegenwoordig op weg gaan, dan raken we op de een of andere manier steeds sneller en vaker ons gevoel van geborgenheid en veiligheid kwijt. We lijken in al onze luxe kwetsbaarder te worden, en steeds minder aan te kunnen in het dagelijkse leven. Dus kijken we weg.

Maar zeg nou zelf: de wegkijkstaat moeten we niet willen laten gebeuren. Houd het simpel: ‘Verbeter de wereld, begin bij jezelf en help je medemens.’