Hoe bijzonder is het? Vorig jaar is mijn oudste broer tachtig geworden, dit jaar mijn tweede broer en hopelijk ben ik volgend jaar ‘bij leven en welzijn’ aan de beurt. Wie van ons had dat ooit gedacht? En dan te bedenken dat mijn jongere broer en twee zussen al aardig op weg zijn: zes krasse knarren, ooit opgegroeid in Arnhem, Cattepoelseweg twee-drie-twee!

Het is 1946, mijn geboortejaar, als onze ouders na de heftige oorlogsperiode eindelijk het gewone leventje ‘huisje, boompje, beestje’ kunnen gaan oppakken. Hoewel gewoon….?

In ons Rooms Katholieke gezin wordt er niet aan geboortebeperking gedaan. Na drie jongens, komen er nog twee zusjes en twee broertjes bij. Ons laatste broertje overlijdt helaas vlak na zijn geboorte. Er valt heel veel te verwerken door onze ouders, die zware oorlogsjaren hebben meegemaakt. Dankzij de Stichting 1940-1945 heeft ons gezin een klein, vast inkomen. Door de ziekte tuberculose, opgelopen tijdens verzetsactiviteiten in de oorlog, kan onze vader niet echt een vaste baan hebben. Hoewel hij niet de besmettelijke variant van tuberculose heeft, is hij heel voorzichtig in het fysieke contact met zijn jonge kinderen. Veel knuffelen, zeker met de jongens, is er niet bij. Hij overlijdt in 1961. Moeder, sterk en optimistisch als altijd, gaat alleen verder met zes kinderen tussen de 10 en 17 jaar.

Later als we volwassen zijn, komen we in de gesprekken met elkaar vaak te praten over onze jeugd. Al gauw is duidelijk dat ieder van ons over onze vader een geheel eigen beleving heeft. Soms worden dat behoorlijk emotionele gesprekken en is het erg lastig elkaar te begrijpen. Wat bij mij blijft hangen van die gesprekken is het gevoel dat wij allemaal op de een of andere manier onze vader hebben gemist in die oh zo belangrijke fase van ons leven. Andersom weet niemand van ons hoe vader zich gevoeld heeft.

Zelf vader én opa, besef ik dat het voor vader ontzettend moeilijk moet zijn geweest. Hoe kun je een goede vader zijn als je tuberculose hebt, vele malen opgenomen wordt in het ziekenhuis en telkens voor maanden moet kuren in Zwitserland? Het gevoel van gemis heb ik gedurende mijn leven een plek gegeven. Wat nu overheerst, is het gevoel dat hij zijn stinkende best heeft gedaan zijn vaderrol met de steun en de onvoorwaardelijke liefde van onze moeder zo goed mogelijk ingevuld te krijgen.

In de jaren zeventig van de vorige eeuw zijn wij één voor één ons ouderlijke huis Cattepoelseweg twee-drie-twee uitgevlogen. Anno 2025 zijn wij zes krasse knarren, die trots zijn op onze ouders en trots op elkaar. We hebben van onze vader en moeder meegekregen hoe om te gaan met verlies en verdriet. Mede daarom weten we nog elke dag onze zegeningen te tellen….we voelen ons stikgelukkig!

Om de grijze dagen rond Kerst en Oud en Nieuw goed door te komen, ben ik de beroemde roman van Thomas Mann De Toverberg (1924) aan het lezen. Het verhaal speelt zich af in een sanatorium voor tuberculose patiënten in Davos, Zwitserland. Op zeer indringende wijze wordt het dagelijkse leven van de hoofdpersoon in dit sanatorium beschreven. Hij raakt niet alleen elk besef van tijd in no time kwijt, ook raakt hij onthecht aan alles wat zijn thuisfront heeft te bieden. De 1e W.O staat op punt van beginnen.

Al bij het lezen van het eerste hoofdstuk dringt ineens het besef tot mij door, dat mijn vader – die op mijn vijftiende overlijdt – meermalen naar Zwitserland moet afreizen voor een kuur in zo’n sanatorium. Onmiddellijk loop ik naar mijn bureau en pak daar de ansichtkaart, die mijn vader vanuit Zwitserland op 29 januari 1947 naar mij heeft gestuurd. Voor de zoveelste keer lees ik: ‘Mijn kleine prinsje, van Mams hoor ik dat je zoo heel erg lief bent en Hein & Hans zijn erg gek met hun prinsje. Mama zal je extra van Paps knuffelen, hoor! Jouw Papa…..’ Ik ben een half jaar oud en heb twee oudere broertjes van anderhalf en tweeënhalf jaar oud.

Ongeveer 40 jaar geleden wordt deze ansichtkaart teruggevonden achter het behang in ons ouderlijke huis. Sindsdien ligt hij altijd ergens in de nabijheid van mijn bureau en koester ik het als een relikwie. Voor het eerst ga ik de ansichtkaart gebruiken als boekenlegger. Ik neem zo mijn vader in gedachten mee tijdens het lezen van De Toverberg.

Nu ik zo sterk mijn vader in mijn hoofd heb, kan ik mij bij het verder lezen niet los maken van de vraag hoe hij deze kuren mentaal en fysiek heeft ervaren en doorstaan. De eerste vijftien jaar van mijn leven heeft hij telkens voor een langere periode ons grote gezin achter moeten laten. Ik stel mij al lezend voor dat hij ook het zeer strakke dagritme van ligkuren heeft moeten ondergaan. Er zijn nog wat foto’s van hem liggend en zittend in het sanatorium. Heeft hij toen veel aan zijn gezin thuis gedacht? Heeft hij zo vlak na de 2e W.O. de balans van zijn leven een beetje op kunnen maken? Of heeft hij zich, net als de hoofdpersoon uit de Toverberg, helemaal over gegeven aan de mores van het sanatorium en zo de rust gevonden om al zijn ‘wereldse thuiszorgen’ even los te laten?

Het zijn vragen en gedachten waar ik nooit antwoord op zal krijgen en dat hoeft ook niet. Het lezen van De Toverberg met daarin zijn ansichtkaart als boekenlegger, voelt als een cadeau, een hommage aan mijn allerliefste vader!

In mei vieren mijn lief en ik dat we vijftig jaar geleden in het huwelijksbootje zijn gestapt. Deze fantastische gebeurtenis gaan we vieren met ons gezin, wederzijdse broers, zwagers, (schoon)zussen, twee huisvrienden en onze petekinderen. We willen er een intiem samenzijn van maken, waarin we met al onze dierbaren gaan genieten van de liefde, de trouw, kortom van het leven.

Het is 1974 en de directe aanleiding om te trouwen, terwijl mijn lief en ik al samenwonen, is enigszins banaal. Ik heb gesolliciteerd naar een baan als hoofd van een katholieke basisschool. Min of meer wordt mij in de gesprekken met het schoolbestuur duidelijk gemaakt dat het prettig zou zijn als ik getrouwd ben in plaats van ongehuwd samenwoon. Mijn lief vindt het veel te vroeg om te trouwen. Zij is zeven jaar jonger, studeert aan de universiteit in Nijmegen en wil niet nu al de zware belofte van ‘eeuwige trouw’ doen, zoals de gewoonte is in de katholieke kerk. We hebben toen afgesproken om tijdens de trouwceremonie in de kapel niet die officiële belofte naar elkaar uit te spreken.

Acht jaar later hebben we deze belofte wél uitgesproken tijdens ons tweejarig verblijf in Kenya. Op onze ringen hebben we in Swahili laten graveren ‘kwa siku zote’ (voor alle dagen).

Het voelt heel bijzonder dat wij meer dan vijftig jaar samen in het leven optrekken. Onze gezamenlijke levenslijn laat vanzelfsprekend soms heftig golvende bewegingen van hoogte- en dieptepunten zien. We hebben geleerd om, als het nodig is, extra hard te werken aan onze relatie. De rode draad daarin is, telkens opnieuw ontdekken wie de ander precies is, wat hij/zij wil, hoe je ruimte geeft en elkaar stimuleert door te groeien als individu. En ja, een enkele keer hebben we daar professionele hulp bij gevraagd en gekregen.

De echte basis in onze lange relatie is volgens mij het gegeven dat zowel mijn lief als ik een ingebakken gevoel van vertrouwen in de ander heeft. Gevoel van vertrouwen is mij met de paplepel ingegoten. Mijn ouders hebben in zeer moeilijke omstandigheden ons grote gezin door allerlei hoogte- en vooral veel dieptepunten geloodst. Zij hebben ons kinderen laten zien en vooral voelen, dat vertrouwen hebben in elkaar grote kracht geeft en tegelijk een positief gevoel. Ik ben hen dan ook ontzettend dankbaar. Zij hebben mij laten zien wat ‘hét grote geheim’ is voor een gelukkig (huwelijks) leven….